"Düşünerek konuşan, insanların en akıllısıdır"
01/07/2021 Perşembe Köşe yazarı S.A
M. Said Arvas Hocadan Hatıralar...
İmam-ı Gazali hazretleri buyuruyor ki: "Çok konuşan sıkıntıdan
kurtulamaz, az konuşan sıkıntıya düçar olmaz. Kimse söylemediği söz için
pişmanlık duymaz."
İnsanlara verilen en büyük nimetlerden biri konuşabilme
kabiliyetidir... Dilimiz sayesinde derdimizi anlatabiliyor, ilim öğreniyor
ve öğretebiliyoruz. Yine dilimiz yüzünden, gaileler yaşıyor, dert
çekiyoruz... Dil insanı cennete de götürür, cehenneme de… Nice
insanlar ağızlarından çıkan bir söz yüzünden öldürülmüş ya da hapishanelerde
çürümüşlerdir. Niceleri de yaptıkları konuşmalarla takdir toplar, yüksek
makâmlara getirilir...
İmanlı olabilmek için, "kalp ile tasdîk"ten sonra "dil ile
ikrâr" gerekir. Sahih iman için ikisi de lâzımdır... Bakması bile
bize haram olan yabancı bir hanım, bir sözle (nikâh akdi) helâlimiz oluyor,
aynı evde beraber yaşıyoruz. Eğer ağzımızdan küfre sebep olacak bir cümle
çıkarsa, hem imanımızı hem nikâhımızı tazelemek zorunda kalıyoruz. Bunun
için konuşmaya başlamadan evvel söyleyeceklerimizi süzmeli, kontrol etmeliyiz.
Hazret-i Ebubekir dilinin altına çakıl taşı koyar, konuşmadan evvel
cümleleri ölçer biçerdi. Eğer bir söz kendimize veya birilerine
faydalı olacaksa söylenmeli, yok faydasız ise konuşmaktan sakınmalı.
Hadis-i şerifte buyuruluyor: "Mü'minin dili kalbinin arkasındadır.
Önce düşünür, sonra konuşur. Münâfıkın dili kalbinin önündedir, önce konuşur
sonra düşünür."
Konuştuktan sonra düşünmek neye yarar? Artık ok yaydan çıkmıştır. Pişmanlık
faydasızdır. Öyle ya söylemediğimizin sahibiyiz, söylediklerimizin esiri…
Mümkün olduğu kadar az konuşmalıyız. Zira çok konuşmak ahmaklık alâmetidir.
İnsanlar da gevezelerden hoşlanmaz.
Allahü teâlâ bize bir dil vermiş, iki kulak. Demek ki iki dinlemeli bir
konuşmalıyız. Yine dilimizi iki kilit arkasına koymuş, dişler ve dudaklar.
İmam-ı Mâlik hazretleri çenesini tutamayan birine "iyisin hoşsun
da" demiş, "ah, bir aylık konuşmayı bir günde yapıyor
olmasan…"
Lokman Hekim oğluna "Yavrum" demiş, "hatipler
güzel konuşmalarıyla iftihar ederler, sen de güzel sükûtunla iftihar et!"
Hadis-i şerifte buyruldu ki: Allaha ve ahiret gününe iman eden
konuşmalarına dikkat etsin. Ya doğru konuşsun veya sussun. Çünkü ağızdan
çıkan her söz melekler tarafından kaydedilir ve hesabı da görülür."
İmam-ı Gazali hazretleri rahimehullah buyuruyor ki: "Çok konuşan
sıkıntıdan kurtulamaz, az konuşan sıkıntıya düçar olmaz. Kimse söylemediği söz
için pişmanlık duymaz."
Anadolu'da "Bıçak yarası geçer de, dil yarası geçmez!"
derler...
İbn-i Abbâs hazretleri buyurdu ki: "Düşünerek konuşan, insanların en akıllısıdır..."
