İhtiyaç için faizle para almak
01/12/2019 Pazar Köşe yazarı O.Ü
“Daha fazlasını ödemesi şartı ile ödünç vermek faizdir. Böyle olan sözleşme
haramdır."
Sual: Bazı
kimseler ihtiyacım var diyerek faizle para alıyorlar ve bu caizdir diyorlar.
Gerçekten ihtiyaç için faizle para almak dinimizce uygun mudur?
Cevap: Bu
konuda İmâm-ı Rabbânî hazretleri, Mektûbât kitabında buyuruyor ki:
“Daha
fazlasını ödemesi şartı ile ödünç vermek faizdir. Böyle olan sözleşme haramdır.
Haram anlaşma ile ele geçen malın hepsi haram olur. Mesela, oniki kile ödemesi
şartı ile, on kile buğday ödünç verilse, alınan oniki kilenin hepsi haram olur.
Faiz ile ödünç vermenin ve almanın haram olduğu, Kur’ân-ı kerimde açıkça
bildirilmiştir. İhtiyacı olanın da, olmayanın da, faizle ödünç alması haramdır.
İhtiyacı olana faiz haram olmaz demek, Kur’ân-ı kerimin emrini değiştirmek
olur. Kınye kitabı, Kur’ân-ı kerimin emrini değiştiremez. Kınye'nin bu yazısını
doğru kabul etsek bile, buradaki ihtiyaç kelimesine, zaruret ve ölüm tehlikesi
manasını vermek lazımdır. Böylece, Mâide suresinin; (Ölüme sebep olan sıkışık
hâle düşen) mealindeki dördüncü âyetinin izninden istifade edilmiş olur.
Faiz ile ödünç
almak için her ihtiyaç özür olsaydı, faizin haram edilmesine sebep kalmazdı.
Allahü teâlânın bu yasak emri, yersiz, lüzumsuz olurdu. Her ihtiyacı olanın
faiz ile para alması caiz diye bir an düşünsek, ihtiyaç da, bir nevi
zarurettir. Zaruretin dereceleri vardır. Ziyafet vermek için, faiz ile para
almak ihtiyaç değildir. Meyyitin bıraktığı malda meyyitin ihtiyacı, kefen ve
cenaze masrafı olduğu, kitaplarda bildiriliyor. Onun ruhu için ziyafet vermeye
ihtiyaç denilmemiştir. Meyyit, sadakanın sevabına, herkesten çok muhtaç olduğu
hâlde, onun ruhu için yemek, helva dağıtılmasını İslamiyet emretmemiştir. O
hâlde, bunları yapmak, faizle para almak için ihtiyaç, özür olur mu? Ölünün
ihtiyacı kabul edilse bile, faizle alınan para ile pişen yemekleri yemek helal olur
mu?
Çoluk
çocuğun çok olması, özür, ihtiyaç sanılarak, faizle para almak caiz ve helal
olur demek, bir Müslümana yakışmaz. Böyle belaya yakalanmış olanlara, doğru
yolu göstermek lazımdır. İhtiyaçları helalden temin edecek yol çoktur. Bu
yolları aramak lazımdır. Arayıp bulamazsa, ancak nafaka ihtiyacı, yani gıda,
elbise ve mesken ihtiyacı, zaruret hâlini alır. Bu da, ancak mesken için vaki
olmaktadır.”
