Ayakta duramayanın namazı
02/11/2019 Cumartesi Köşe yazarı O.Ü
Ayakta duramayan hasta, namazını oturarak kılar, oturamayan sırtüstü yatıp
başı ile kılar.
Sual: Hastalık veya başka bir sebepten dolayı ayakta duramayan bir kimse,
namazlarını nasıl kılar?
Cevap: Namazın beş rüknünden birincisi kıyamdır. Kıyam, namazda ayakta
durmak demektir. Ayakta duramayan hasta, namazını oturarak kılar, oturamayan
hasta, sırtüstü yatıp başı ile kılar. Yüzü, semaya değil, kıbleye karşı olması
için, başı altına yastık konur. Ayakları kıbleye karşı, dizlerini dikerek
yatar. İbni Âbidînde deniyor ki:
“Sağlam bir kimsenin gemide, trende, hareket hâlinde, farzları oturarak
kılması, İmâm-ı a'zama göre caizdir. İmâmeyn ise, özürsüz caiz görmedi. Fetva
da böyledir. Ayakta iken, iki ayak birbirinden dört parmak eni kadar açık
olmalıdır. Ayakta duramayan hasta, ayakta başı dönen, başı, dişi, gözü veya
başka yeri çok ağrıyan, idrar, yel kaçıran, yarası akan, ayakta düşman korkusu,
malın çalınmak tehlikesi olan, ayakta kılınca orucu veya okuması bozulacak veya
avret yeri açılacak olan kimseler, oturarak kılar. Ayakta kılınca hastalığının
artacağını, iyi olmasının gecikeceğini kendi tecrübesi ile veya mütehassıs
Müslüman bir tabibin bildirmesi ile anlayan hasta da, yere oturarak kılar.
Haber veren doktorun fâsık olmaması, açıkça haram işlememesi lazımdır. Bunlar,
kolayına geldiği gibi kollarını istediği yere koyarak, bağdaş kurarak veya
dizlerini dikip kollarını kavuşturarak yahut başka türlü yere oturur. Böyle
oturamayan, birisinin yardımı ile oturur. Rüku için, biraz eğilir. Secde için,
başını yere kor. Başını yere koyamayan hasta, yüksekliği 25 santimetreden az
olan sert bir şey üzerine koyar. Böyle secdesi sahih olur. Daha yüksek ise veya
yumuşak ise, îmâ olur. Böyle sert şey üzerine de koyamazsa, ayakta durabilse
bile, oturarak yerde îmâ ile kılar. Yani yere oturarak kılıp, rüku için biraz,
secde için ise, daha çok eğilir. Secde için eğilmesi, rüku için eğilmesinden
daha çok olmazsa, namazı sahih olmaz. Kendisi veya başkası bir şey kaldırıp,
bunun üstüne secde ederse, namazı sahih olur ise de, tahrimen mekruh olur.”
***
Sual: Oturarak namaz kılan kimse, rüku ve secdelerde ellerini nereye ve
nasıl koyar?
Cevap: Oturarak namaz kılan, rükuda ve ka’dede ellerini baldırları üzerine
koyar. Secdede ise ellerini dizlerinin üzerinden alt kısma doğru uzatır.
