"İnsanların iyisi, insanlara faydası olanlardır."
03/03/2024 Pazar Köşe yazarı V.T
"Eshâbım için fakirlik saadettir. Âhir zamanındaki ümmetim için
zenginlik saadettir..."
İmâdüddîn Nasr bin Abdürrezzâk hazretleri Seyyid Abdülkâdir-i Geylânî hazretlerinin torunudur. Hanbelî mezhebinde ilk Kâdı’l-kudâtdır. 1169 (H.564) senesinde doğdu. Babası ve amcasından hadîs-i şerîf dinledi. Bunlardan fıkıh ve kelâm âlimlerinden icâzet aldı. 1236 (H.633) senesinde vefât etti. Bir dersinde şunları anlattı:
“Kesb; yaşamak için lâzım olan malları helâlden
kazanmaya çalışmak demektir. Kendine evlâdına, ıyâline ve borçlarını ödemeye
lâzım olanları kesbetmek farzdır. Bunun için çalışan sevap kazanır. Özürsüz
terk edene azap yapılacaktır.
Kendilerine nafaka verilmesi vâcib olanlara “Iyâl”
denir. Borç ödemek farzdır. Ödeyemeden vefât edenin, ödemek niyeti varsa
günahlı olmaz. Hadîs-i şerîfte (Beş vakit namazı kıldıktan sonra, çalışıp
helâl kazanmak, her Müslümana farzdır) buyuruldu. Peygamberlerin
(aleyhimüsselâm) hepsi, çalışıp kazanmışlardır. Çalışmayıp câmide
oturarak, Allaha tevekkül ediyorum diyene inanmamalıdır. Bu, çalışmayı terk
ettiği için, günah işlemektedir. Sâlih değil, fâsıktır. Bunun kalbi Allahü
teâlâya değil, kulların mallarına bağlıdır. Önce sebebe yapışmak, sonra bu
sebebin tesirini Allahü teâlâdan beklemek emrolundu. Muhtaç olduğu malı
kazandıktan sonra, fazla çalışmayıp, ibâdet etmek caizdir. Bunun için,
çalışmayıp ibâdet edene sû-i zan ve tecessüs etmemelidir. Çünkü ikisi de
haramdır...
İhtiyâçtan fazla çalışıp, kazandıklarını senelerce
saklamak mübahdır. Saklamayıp hayra, hasenata sarf etmek müstehâbdır. Nafile
ibâdetlerden daha sevâbdır. Hadîs-i şerîfte; (İnsanların iyisi, insanlara
faydası olanlardır) buyuruldu. Öğünmek, kibirlenmek için, ihtiyâçtan fazla
kazanmak haramdır. Görülüyor ki, ehlinin ve ıyâlinin nafakalarını ve
borçlarını ödemek için çalışıp, helâl kazanmak, nafile ibâdetleri yapmaktan kat
kat daha sevâpdır. Hadîs-i şerîfte; (Eshâbım için fakirlik saadettir. Âhir
zamanındaki ümmetim için zenginlik saadettir) buyuruldu.”
“Zarûret olmadan bir şey istemek haram olduğu gibi,
ücretsiz olarak başkasına iş gördürmek de haramdır. Başkasının çocuğuna,
kölesine iş gördürmek ise daha büyük günahtır. Abdullah İbni Abbâs diyor ki:
Çocuklarla oynuyordum. Ansızın
Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem) geldi. (Git bana Muâviye’yi
çağır) buyurdu. Bu hadîs-i şerîfe göre çocukların, haram olmayan oyunları
oynaması ve çocuğa birisini çağırmak için güvenilmesi ve ufak işlerin
yaptırılması caizdir."
