Din büyüklerinin yolu, baştan sona edeptir!
04/05/2023 Perşembe Köşe yazarı V.T
"Edebe riayet etmeyen hiç
kimse, Allahü teâlânın sevgisine ve rızasına kavuşamaz!"
Ahmed Derdîrî hazretleri Mâlikî mezhebi fıkıh âlimi ve Halvetiyye yolunun
büyüklerindendir. 1715 (H.1127) senesinde, Mısır'da doğdu. 1786 (H.1201)
senesinde Kâhire'de vefât etti. Câmi-ul-Ezher'de ilim tahsîl etti. Zamânının en
büyük âlimlerinden ders aldı. Çok eser yazdı. Bunlardan Tuhfet-ül-İhvan fî
Âdâbı Ehl-il-İrfân isimli kitabında buyuruyor ki:
Edebe riayet etmeyen hiç kimse, Allahü teâlânın sevgisine ve
rızasına kavuşamaz, evliya da olamaz. Din büyüklerinin yolu, baştan sona
edeptir. Edep öğrenilmeden, ilim öğrenilmez. Feyzin kaynağı edeptir. Feyiz,
edepli olana gelir, edepsize gelmez. Din, edep ve tevazu demektir. Edep,
giriş kapısıdır. Sonra tevazu gelir. Ahlak ve edep, aklın dışarıdan
görünüşüdür. Kişinin aklı, edebi kadardır. Edep kendini kusurlu bilmektir,
haddini bilmektir. En yüce ilim de, haddini bilmektir. Üç edep lazımdır:
1- Allahü teâlâya karşı edeptir. Yani zahiri ve bâtını ile
tamamen kulluk içinde olmalı. Allahü teâlânın bütün emirlerini yerine getirip,
yasaklarından sakınmalı.
2- Resulullah efendimize karşı edeptir. Bu da itikatta, iş ve
hâllerde Ona uymaktır.
3- Hocasına karşı edeptir. Çünkü Peygamber efendimize uymasına,
hocası vasıta olmuştur. Bu bakımdan, hocasını hiçbir zaman unutmamalı.
Bayezid-i Bistami hazretlerine sevenlerinden birkaçı,
"Filan şehirde âlim evliya bir zat var, ziyaret edelim" diye ısrar
ettiler. Sonunda bunları kırmamak için razı oldu, o zatı görmek için yola
çıktılar. Nihayet o zatın bulunduğu şehre geldiler. Camiyi sorup, o yöne doğru
yürüdüler. Tam camiye 200-300 metre kalmıştı ki o zatı caminin önünde gördüler.
Hemen, "İşte efendim, o mübarek zat, şu gördüğümüz kimse" diye
söylediler. O zat o anda yere tükürdü. Bunun üzerine Bayezid-i Bistami
hazretleri "Geri dönüyoruz, görüşmeye lüzum kalmadı" dedi. Sevenleri
ısrar etti, "Efendim bunca yolu katettik, o mübarek zat da şu, görüşmeden
nasıl geri döneriz" dediler. Fakat ısrarları fayda vermedi. Sevenleri yine
"Âlim ve evliya zattır, bir görüşsek" diye ısrar edince, Bistami
hazretleri buyurdu ki:
"O kimse, evliya ve âlim olamaz. Kıble tarafına tükürdü. Bu adam Resulullaha karşı lazım olan edeplerden birini gözetmedi. Veli olmak için lazım olan edepleri de gözetemez. Hiçbir bi edep, vasılı ilallah olmamıştır. Yani hiçbir edepsiz Allahü teâlânın veli kulu, sevgili kulu olamamıştır."
