Fıkıh ilmi ve kısımları
05/12/2019 Perşembe Köşe yazarı O.Ü
Fıkıh ilmi, insanların yapması ve yapmaması lazım olan işleri bildirir.
Sual: Fıkıh ilmi ne demektir, bu ilmin konusu nedir, nelerden bahseder, bu
ilmin kaynağı, kısımları nedir, bu bilgiler nereden alınmaktadır?
Cevap: Konu ile alakalı olarak Mecmû'a-i Zühdiyye kitabında deniyor ki:
“Fıkıh kelimesi, Arapçada, fekıha yefkahü şeklinde kullanılınca, yani
dördüncü babdan olunca, bilmek, anlamak demektir. Beşinci babdan olunca,
İslamiyetin hükümlerini bilmek, anlamak demektir. Ahkâm-ı islamiyyeyi,
İslamiyetin hükümlerini bildiren ilme fıkıh ilmi adı verildi. Fıkıh bilgilerini
bilen kimseye fakîh denir. Fıkıh ilmi, insanların yapması ve yapmaması lazım
olan işleri bildirir. Hadis-i şerifte;
(İbadetlerin efdali, en kıymetlisi, fıkıh öğrenmek ve öğretmektir) buyuruldu.
Fıkıh bilgileri, Kur’ân-ı kerimden, hadis-i şeriflerden, icma-ı ümmetten ve
kıyâstan meydana gelmektedir. Fıkıh bilgisinin bu dört kaynağına Edille-i
şer'iyye denir. Fıkıh ilmi çok geniştir. Hepsi, dört büyük kısma ayrılır:
1-İbâdât olup, beşe ayrılır: Namaz kılmak, oruç tutmak, zekât vermek, hacca
gitmek, cihat yani dinin emir ve yasaklarını yaymak. Her birinin dalları
çoktur. Cihada hazırlanmak ibadettir. Peygamber efendimiz din düşmanları ile
cihadın iki türlü olduğunu bildiriyor. İş ile, söz ve yazı ile. İş ile cihada
hazırlanmak, yeni silahları yapmasını ve kullanmasını öğrenmek farzdır. Bu
cihadı devlet yapar. Milletin, devlet kanunlarına, emirlerine uyarak cihada
iştirak etmesi farzdır. Zamanımızda ikinci savaş, yani dinsizlerin yazı, film,
radyo ve her çeşit propaganda ile saldırması aldı, yürüdü. Buna da karşı koymak
cihaddır.
2-Münâkehât: Evlenme, boşanma, nafaka ve daha nice dalları vardır.
3-Mu'âmelât olup, alışveriş, kira, şirketler, faiz, miras gibi birçok
bölümleri vardır.
4-Ukûbât, yani cezalar olup, başlıca beşe ayrılmaktadır. Kısas, sirkat,
zina, kazıf, riddet, yani mürted olma cezalarıdır.”
***
Sual: Her Müslümanın, yapacağı iş veya ibadetlerin, dine uygun olup,
olmadığını bilmesi lazım mıdır?
Cevap: Müslüman olduğunu söyleyen bir kimsenin, yapacağı her işin,
İslamiyete uygun olup olmadığını bilmesi lazımdır. Bilmiyorsa, bir Ehl-i sünnet
âliminden sorarak veya bu âlimlerin kitaplarından okuyarak öğrenmesi lazımdır.
İş, İslamiyete uygun değil ise, günah veya küfürden kurtulamaz.
