Zamana göre hükümler değişir mi?
06/09/2020 Pazar Köşe yazarı O.Ü
Mubah olan âdetlerde ve fen bilgilerinde zamana uyulur.
Sual: Bazıları, Mecellede “Zamanın değişmesi ile hükümler değişebilir”
deniyor ki bu zamanda da bazı şeylerin değişmesi lazımdır diyorlar. Bunların bu
sözünün gerçekle bir alakası var mıdır?
Cevap: Mecellenin 39. Maddesinde;
“Zamanın değişmesi ile, âdete dayanan hükümler değişebilir” deniyor. Fakat,
Nass ile yani âyet-i kerime ve hadis-i şeriflerle bildirilmiş olan ahkam yani
hükümler hiçbir zaman değişmez. Her âdet, delil-i şeri olamaz. Bir âdetten
hüküm çıkarılabilmesi için, bu âdetin Nasslara, âyet ve hadislere muhalif,
aykırı olmaması ve salih Müslümanlar arasında Seleften gelmiş olması lazımdır.
Haram, günah işleyenler çoğalır, haramlar, günahlar âdet hâline gelirse, yine
helal olmazlar. Küfür alametleri de âdet olur, Müslümanlar arasına yayılırsa,
bunlar da İslam âdeti olmaz, küfür alameti olmaktan çıkmazlar.
Mubah olan âdetlerde ve fen bilgilerinde zamana uyulur. Teknikte
ilerleyenlere ayak uydurulur. Din bilgilerinde, ibadetlerde zamana uyulmaz.
İman bilgileri de, din bilgileri de zamanla değişmez. Bunları değiştirmek,
zamana uydurmak isteyenler, Ehl-i sünnetten ayrılır, kâfir veya sapık olurlar.
Sual: Bir ibadetin sahih olması ile kabul olması aynı mıdır, farklı mıdır?
Cevap: Bir amelin, ibadetin sahih olması başkadır, kabul olması başkadır.
İbadetlerin sahih olmaları için, o ibadetin kendilerine mahsus şartları,
farzları vardır. Bunlardan biri noksan olursa, o ibadet sahih olmaz, o ibadet
yapılmamış olur. Cezasından, azabından kurtulamaz. Sahih olup da, kabul olmayan
ibadet için azap yapılmaz ise de, o ibadetin sevabına kavuşamaz. Bunun
için ibadetin sıhhatinin şartlarını bilmek lazımdır.
İbadetin kabul olması için, önce sahih olması, sonra da o ibadette kabul
olma şartlarının bulunması da lazımdır.
Sual: Üzerinde kul hakkı bulunan kimse, sadece tövbe etmekle bunlardan
kurtulabilir mi?
Cevap: Kul hakkından kurtulmak için, şartlarına uygun tövbe etmek ve hak
sahipleri ile helalleşmek gerekir. İmâm-ı Rabbânî hazretleri;
“Bir kimse, Peygamberin ameli gibi amel yapsa, fakat üzerinde yarım dank yani çok az kul borcu olsa, bunu ödemedikçe Cennete giremez” buyuruyor. Üzerinde kul hakkı bulunan kimsenin yaptığı duaların da kabul olmıyacağı kitaplarda bildirilmektedir.
