Yiyeceği olmayanın, yiyecek istemesi
10/08/2021 Salı Köşe yazarı O.Ü
"Çalışamayan
hastanın, bir günlük yiyecek dilenmesi caizdir. Fazlası caiz değildir."
Sual: İnsanlardan
yiyecek, içecek gibi şeyleri istemenin dinimiz açısından bir mahzuru var mıdır?
Cevap: Bu konuda
Muhammed Ma'sûm Fârûkî hazretlerinin Mektûbât kitabında deniyor ki:
“Bir günlük yiyeceği
olmayanın istemesine fetva verilmiştir. Takva ve azimet ise, hiç istememektir.
Zaruret hâlinde, istemek mubah olur. Elbisesi olmayanın, giyecek istemesi mubah
olur. Çalışıp kazanabilen kimsenin dilenmesi caiz değildir. Din bilgilerine
çalışıp da, kazanmaya vakit bulamayanın, istemesi caiz olur. Yazı yazarak
kazanabilenin istemesi caiz değildir. Mişkât şerhinde diyor ki; ‘Çalışamayan
hastanın, bir günlük yiyecek dilenmesi caizdir. Fazlası caiz değildir. Nafile
namaz ve nafile oruç sebebi ile çalışmaya vakit bulamayanın zekât ve sadaka
istemesi caiz değildir.’
Sadaka istemekte üç
zarar vardır. Allahü teâlânın, nimeti az gönderdiğini haber vermektir ki,
haramdır. Kendini zelil etmektir. Müminin Allah'tan başkasına boyun bükmesi
caiz değildir. İstenilen kimseye de eziyet etmektir. Zaruret olmadıkça, bu da
haramdır. Bunun için, takva sahipleri, kimseden bir şey istememişlerdir. Bişr-i
Hâfî, Sırr-î Sekatî hazretlerinden başka kimseden bir şey istemezdi. ‘Onun mal
verince, sevineceğini biliyorum, onu sevindirmek için istiyorum’ derdi. Bişr-i
Hâfî hazretleri buyurdu ki: ‘Üç çeşit fakir vardır: İstemez, verince de
almaz. Bunlar, İlliyyînde meleklerledir. İstemez, verince alır. Bunlar,
Cennetlerde mukarreblerledir. İhtiyacı olunca ister. Bunlar, Eshâb-ı yemîn
iledirler.’
Zaruret olmadan dilenmek haramdır. Zaruret ve ihtiyaç hâlinde mubah olur. Ölüm hâlinde vacip olur. İstemeyip ölürse, günaha girerek ölür. Resulullah efendimiz, hazret-i Ömer'e hediye gönderdi. Hazret-i Ömer, almayıp geri gönderince; (Niçin almadın?) buyurdu. ‘Ya Resulallah; (En hayırlınız, kimseden bir şey almıyandır) buyurmuştunuz.’ (O sözüm, isteyip de almak içindi. İstemeden gelen şey, Allahü teâlânın gönderdiği rızıktır) buyurdu. Hazret-i Ömer; ‘Allahü teâlâya yemin ederim ki, kimseden bir şey istemeyeceğim ve istemeden gelen her şeyi alacağım’ dedi. Bir hadis-i şerifte; (Aç olan veya bir şeye muhtaç olan, kimseden istemeyip, Allahü teâlâdan beklerse, Allahü teâlâ, ona bir senelik rızık kapıları açar) buyuruldu.”
