Hanefide sefer mesafesi
11/02/2019 Pazartesi Köşe yazarı O.Ü
Âlimler, üç günlük yolu, fersah dedikleri, bir saatte gidilen yolun uzunluğu ile bildirdiler.
Sual: Hanefi mezhebinde bir kimsenin seferî olabilmesi için, bildirilen üç günlük yolun, kilometre olarak belli bir hesaplama şekli, dayanağı var mıdır?
Cevap: Bu konuda İbni Âbidînde buyuruluyor ki:
“Âlimlerin hepsi, üç günlük yolu, fersah dedikleri, bir saatte gidilen yolun uzunluğu ile bildirdiler. Bir kısmı, üç günlük yol yirmi bir fersahtır dedi. Bir kısmı da, onsekiz, bir kısmı ise, onbeş fersahtır dedi. Fetva, ikinci söze göre, verilmiştir.”
Çoğunluğun fetvasına göre, bir merhale, yani bir günde gidilen yol, arızasız olan düz yerde altı fersahtır. Bir fersah üç mildir. Bir merhale onsekiz mil, üç merhale 54 mil olur. Bir milin dört bin zrâ olduğu ve dört bin hatve kavlinin zayıf olduğu ve bir zrâın kelime-i tevhid harfleri adedince, yirmi dört parmak genişliğinde olduğu İbni Âbidînde yazılıdır. Bir parmak genişliği, ortalama 2 santimetredir. Bir zrâ, 48 santimetre, bir mil 1920 metre, bir fersah 5760 metredir. Bir merhale, otuzdört kilometre beşyüzaltmış metre, üç günlük yol da, takriben yüzdört, 103,680 kilometre olmaktadır.
Coğrafi mil, bir dakikalık Ekvator kavisinin uzunluğu olup 1852 metredir. İstanbul’da Küçükçekmece’den ayrılarak Tekirdağ’a giden seferi olur.
***
Sual: Seferilik mesafesi için bildirilen üç günlük yolu, devamlı akşama kadar yürümek mi gerekiyor?
Cevap: Akşama kadar hep yürümesi şart değildir. Kısa günde, sabah namazından, öğleye kadar yürümesi kafidir. Bu da, bir merhale, yani bir menzil, bir konak denilen yoldur. Arada dinlenmesi de caizdir.
***
Sual: Üç günlük yolu, yürüyerek değil de bir vasıta ile gidince yine seferî olunur mu?
Cevap: Üç günlük yola, süratli bir vasıta ile, mesela trenle, daha az zamanda giderse, yine misafir yani seferî olur. [Mecelle 1664]
***
Sual: Bir yere, biri uzun diğeri kısa olan iki yoldan gidenin, ikisi de seferi olur mu?
Cevap: Bir yere, iki başka yoldan gidilse, biri kısa, öteki uzun olsa, kısa yoldan giden misafir, seferî olmaz. Uzun yol, üç günlük yürüyüş ise, bu yoldan, her vasıta ile giden de, misafir, seferi olur.
***
Sual: Sağlamken kazaya kalan namazlar, hastayken teyemmümle kaza edilebilir mi?
Cevap: Sağlam iken kılınmayan namazları, hasta iken teyemmüm ve ima ile kaza etmek caizdir. İyi olursa, tekrar kılması lazım olmaz.
