"Alçak gönüllü ve sabırlı olmak hilmdendir..."
12/07/2022 Salı Köşe yazarı V.T
Dehhâk bin Husayn
buyurdu ki: "Hilm, yumuşaklık bana insanlardan daha çok yardımcıdır."
Dehhâk bin Husayn
et-Temîmî hazretleri Tâbiînin meşhurlarından olup hadîs âlimlerindendir.
Resûlullah efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem zamânında Müslüman olduğu
hâlde, mübârek yüzlerini göremediği için sahâbî olmakla şereflenemedi. Basra’ya
giderek orada 686 (H.67) senesinde vefat etti.
Bu mübarek zat buyurdu
ki:
"Ben şu hususlara çok dikkat ederim. Bunları, istifade edeceklere
söylerim. Başkasına değil... Birincisi; beni aralarına almak istemeyenlerin
aralarına girmem. İkincisi; beni çağırmayan makam ve mevki sahiplerinin
kapısına gitmem. İnsanların muhtaç oldukları şeyi bana bağışlamalarını
uygun görmem."
"Size, sıkıntısı
ve zorluğu olmayan, övülecek bir şey söyleyeyim mi? Güzel ahlâk, çirkin ve
beğenilmeyen şeyi terk etmek. En kötü hastalık da; alçak ve düşük ahlâk, çirkin
sözleri söylemekdir."
"Şerefli ve asil
kimse, sözünde durur. Akıllı olan, yalan söylemez. Mümin olan, gıybet
etmez."
"Edep ve fazîlet
sahiplerine göre; babalar, çoluk çocuğuna, ölüler dirilere, sırf Allahü
teâlânın rızâsı için, iyi ve faydalı şeyler hazırlamaktan daha üstün bir şey
bırakmamıştır."
"Çok gülmek,
heybeti; çok şaka, vakar ve şahsiyeti giderir. İnsan ne ile beraberse, onunla
bilinir. Meselâ bir kimse çok güler ve şaka yaparsa, hafîf olarak
bilinir."
"Bizim
bulunduğumuz yerde kadınlardan, yiyecek ve içeceklerden konuşmayınız. Çünkü, en
sevmediğimiz kimse, avret yerlerinden ve yiyip içtiğinden bahsedenlerdir."
"Kişinin, sevdiği
yemeği terk edebilmesi, ağırbaşlılık ve şahsiyet yüksekliğindendir."
Hilmin ne olduğunu
sordular. Cevap olarak; "Alçak gönüllü ve sabırlı olmak" buyurdu.
"Bir kimse bana düşmanlık etse, ben ona şu üç hâlden biriyle karşılık
veririm. Bu kimse benden yaşlı ise ona saygı duyar, karşılık vermem. Benden
küçük ise onun için kötü muâmele yapmaya tenezzül etmem. Akranım ise ona af ve iyilikle
muâmele ederim."
"Bir söze
sabretmeyen çok söz işitir."
"Hasetçi kimse
için rahat yoktur."
"Mürüvvet; güzel
dostluk, doğru konuşmak, her yerde ve her an Allahü teâlâyı
hatırlamaktır."
"Nice kınanan
kimse vardır ki, günahsızdır."
"Edebin başı akıllıca hareket etmektir. Yapılmayan, yerine getirilmeyen sözde hayır yoktur. Cömertlik olmayınca malın, vefâ olmayınca arkadaşın hayrı yoktur." "Hilm, yumuşaklık bana insanlardan daha çok yardımcıdır."
