"İlim sâhiplerine hürmet göster!"
13/07/2023 Perşembe Köşe yazarı V.T
"Yaşlılara saygı, gençlere
sevgi göster. Halka yaklaş fâsıklardan uzaklaş, iyilerle düşüp kalk..."
Hacı Bayram-ı Velî hazretleri, İstanbul'u, Fâtih Sultan Mehmed
Hanın fethedeceğini müjdeleyen büyük velîdir. İsmi Nûmân'dır. 1352 (H. 753)
senesinde Ankara’da Zülfadl (Sol-Fasol) köyünde doğdu. Ankara'da ve Bursa'da
bulunan âlimlerin derslerine katılarak; tefsîr, hadîs, fıkıh gibi din
ilimlerinde ve o zamânın fen ilimlerinde yetişti. Kayseri'de Somuncu Baba diye
meşhûr Hamîdeddîn-i Velî’nin sohbetlerinde kemale geldi. 1429 (H. 833)
senesinde Ankara'da vefât etti. Onun vefâtından sonra "Bayramiyye
yolu"nu, talebelerinden Akşemseddîn ve Bıçakçı Ömer Efendi devâm
ettirdiler. Mehmed ve Ahmed Bîcân kardeşler, Akbıyık Sultan, Muhammed Üftâde
hazretleri, dâmâdı Eşrefoğlu Rûmî (Abdullah Efendi) halifelerindendir.
Hacı Bayram-ı Velî hazretleri kendisinden nasihat isteyen Sultan
Murâd Hana şöyle dedi: "Tebean içinde herkesin yerini tanı, ileri
gelenlere ikrâmda bulun. İlim sâhiplerine hürmet et. Yaşlılara saygı, gençlere
sevgi göster. Halka yaklaş fâsıklardan uzaklaş, iyilerle düşüp kalk. Hiç
kimseyi küçümseme ve hafife alma. İnsanlığında kusûr etme, sırrını hiç kimseye
açma, iyice yakınlık peydâ etmedikçe, kimsenin arkadaşlığına güvenme. Cimri ve
alçak insanlarla ahbablık kurma. Kötü olduğunu bildiğin hiçbir şeye ülfet etme.
Seninle başkaları arasında bir toplantı akdedilir veya insanlarla aranızda bâzı
beseleler görüşülürse, yâhut onlar bu meselelerde senin bildiğin hilafını iddiâ
ederlerse, onlara hemen muhâlefet etme...
Sana bir şey sorulursa, ona herkesin bildiği şekilde cevap ver.
Sonra bu meselede şu veya bu şekilde görüş ve delillerin de bulunduğunu söyle.
Senin bu türlü açıklamalarını dinleyen halk, hem senin değerini, hem de başka
türlü düşünenlerin değerini tanımış olur. Sana bu görüş kimindir? diye sorarlarsa,
fakîhlerin bir kısmınındır, de. Onlar, verdiği cevâbı benimserler ve onu
sürekli olarak yaparlarsa, senin kadrini daha iyi bilir ve mevkiine daha çok
hürmet ederler...
Seni ziyârete gelenlere ilimden bir şey öğret, böylece
faydalansınlar. Herkes, öğrettiğin şeyi belleyip tatbik etsin. Onlara umûmî
şeyleri öğret, ince meseleleri açma. Onlara güven ver, ahbablık kur. Zîrâ
dostluk, ilme devâmı sağlar. Bâzen de onlara yemek ikrâm et. İhtiyaçlarını
temin et. Onların değer ve îtibârlarını iyi tanı ve kusurlarını görme. Halka
yumuşak muâmele et, müsâmaha göster. Hiçbir kimesye karşı bıkkınlık gösterme,
onlardan biri imişsin gibi davran."
