Müşteriye ihsanda bulunmak
15/07/2019 Pazartesi Köşe yazarı O.Ü
"Alışverişte kolaylık gösterenlere, Allahü teâlâ, her işinde kolaylık
gösterir."
Sual: Ticaretle uğraşan bir kimse, ne yapar ve nasıl davranırsa,
müşterilerine ihsanda bulunmuş olur?
Cevap: Konu ile alakalı olarak Kimyâ-i se'âdet kitabında deniyor ki:
“Müşteriden para almakta üç türlü ihsan olur: Fiyatta ikram etmelidir.
Eski, kirli paraları kabul etmelidir. Peşin verdiği fiyatla, veresiye
vermelidir. Veresiye vermek için, fiyatı arttırmak şart edilirse, alışveriş
fasit olur, haram olur. Resulullah efendimiz buyurdu ki: (Alışverişte
kolaylık gösterenlere, Allahü teâlâ, her işinde kolaylık gösterir.) İhsanın
en büyüğü, en kıymetlisi, fakirlere veresiye vermektir. Parası, malı olmayanın
borcunu uzatmak, zaten vaciptir. İhsan değil, adalet ve vazifedir. Fakat, malı
olup da, ziyan ile satmadıkça veya muhtaç olduğu bir şeyi satmadıkça,
ödeyemeyecek bir hâlde olanların ödemesine zaman vermek ihsandır ve büyük
sadakadır. Resûlullah efendimiz buyurdu ki: (Kıyamette bir kimseyi
hesaba çekerler ki, çok günah işlemiş, hiç iyilik yapmamış. 'Sen dünyada hiç
iyilik yapmadın mı?' derler. 'Hayır, yalnız çırağıma derdim ki; fakir olan
borçluları sıkıştırma! Ne zaman ellerine geçerse, o zaman vermelerini söyle.
İstediklerini yine ver. Boş çevirme!' Allahü teâlâ buyuracak ki: Ey kulum!
Bugün sen fakir, muhtaçsın! Sen dünyada benim kullarıma acıdığın gibi, bugün
biz de sana acırız. Onu affeder.)
Hadîs-i şerifte buyuruldu ki: (Bir Müslümana, Allah rızası için
ödünç veren kimseye, her gün için sadaka sevabı verilir. Fakirden, alacağını
çabuk istemeyene, her gün için malın hepsini sadaka vermiş gibi sevap verilir.) Büyüklerimizden
öyle kimseler vardı ki, borcun getirilmesini arzu etmezdi. Her gün, o malı
sadaka vermiş gibi sevap kazanmayı tercih ederlerdi. Bir hadîs-i şerifte
buyuruldu ki: (Sadaka verilen her dirhem için on sevap, ödünç verilen
her dirhem için ise, onsekiz sevap vardır. Çünkü, borç, ihtiyacı olana verilir.
Sadaka belki, ihtiyacı olmayanın eline düşebilir.)”
***
Sual: Herhangi bir kimseye, al şu parayı sarf et, kullan veya al şu
elbiseyi giy dense, bunlar hediye edilmiş mi oluyor?
Cevap: Herhangi bir kimseye, al, sarf et diye verilip, hediye olduğu söylenmeyen
para, o kişiye teslim edilince, ödünç verilmiş olur. Fakat al, giy diyerek
verilen elbise ise, hediye olur.
