Çocuğun alışveriş yapması
16/09/2020 Çarşamba Köşe yazarı O.Ü
Alışverişin sahih olması için, alıcı ve satıcının akıllı olması
şarttır.
Sual: Küçük çocukların alışveriş yapmaları dinimiz açısından uygun mudur?
Cevap: Alışverişin sahih olması için, alıcı ve satıcının akıllı olması
şarttır. Baliğ olan akıllı insanın alışverişi her zaman sahihtir. Baliğ olmayan
akıllı çocuğun alışverişi, velisinin izin vermesi ile sahih olur. Hamza Efendi,
Bey' ve şirâ risâlesi şerhinde buyuruluyor ki:
“Akıllı olmuş bir çocuk, şeker, meyve gibi kendine yarar şey isterse, ona
satmak caiz değildir. Çünkü, velisi izin vermemiş demektir. Eğer tuz, pirinç
gibi şey isterse, satmak sahih olur. Çünkü, velisinin izin verdiği anlaşılır.
Bunun izin ile alışveriş etmesi caizdir. Çocuk akıllı olmamış ise, velisinin
izni olsa da, alışveriş etmesi sahih olmaz. Veli, babasıdır. Baba olmaz ise,
babanın vasi ettiğidir. Bu da olmaz ise, babanın babasıdır. Bu da yok ise bunun
vasi ettiğidir. Bu da olmaz ise, kadı, hâkimdir veya kadının yani hâkimin vasi
tayin ettiği kimsedir. Ana, kardeş ve amca veli olmaz. Ancak, kadı veya
velilerden biri bunları vasi yaparsa olabilirler. Çocuk, yedi yaşında akllı
olur. Oniki yaşında olan oğlan ve dokuz yaşında olan kız, baliğ olduğunu
söyleyince kabul edilir. Onbeş yaşını doldurunca hayız ve meni olmasa da, baliğ
sayılırlar. Yedi ile onbeş arasında iken, akıllı çocuk denir.”
Sual: Namazdaki hatadan dolayı secde-i sehiv nasıl yapılır?
Cevap: Secde-i sehiv yapmak için, bir tarafa selam verdikten sonra, iki
secde yapıp oturulur ve namaz tamamlanır. İki tarafa selam verdikten sonra veya
hiç selam vermeden de, secde-i sehiv yapmak caizdir.
Sual: Namazda kaç rekat kıldığını unutan bir kimse, ne yapması gerekir?
Cevap: Bir kimse, kaç rekat kıldığını unutsa, bu şaşırması, ilk olarak
başına geldi ise, selam verip namazı tekrar kılmalıdır. Şaşırmak âdeti ise,
düşünüp, çok zan ettiğine göre kılar. Kuvvetli zan edemezse, az kıldığını kabul
ederek namazını tamamlar. Namazı kıldığında şüphe eden kimse, vakit çıkmadı
ise, tekrar kılar. Çıktı ise kılmaz.
Sual: Büluğ çağı, kız ve erkek çocuklarda kaç yaşında başlar?
Cevap: Mecellenin 986. maddesinde deniyor ki:
“Bülûğ çağının başlangıcı, erkeklerde on iki ve kızlarda dokuz yaşları doldurmaktır. Sonu ise, ikisinin de onbeş yaştır. Onbeş yaşını tamamlayınca baliğ sayılırlar.”
