İmam olmakta öncelik hakkı
18/03/2019 Pazartesi Köşe yazarı O.Ü
Fıkıh bilgilerini daha çok bilenin ve gözetenin, başkalarından
önce imam seçilmesi lazımdır.
Sual: Birkaç kişi bir araya geldiğinde, cemaatle namaz
kılacaklarında hangisinin tercihen imam olması gerekir?
Cevap: Fıkıh bilgilerini daha çok bilenin ve
gözetenin, başkalarından önce imam seçilmesi lazımdır. Bundan sonra, tecvit ile
okuyan seçilir. Hafız olması şart değildir. Bunlar birkaç kişi ise, vera sahibi
olan seçilir. Vera, şüphelilerden kaçınmak demektir. Bundan sonra,
yaşı çok olan seçilir. Bundan sonra, sıra ile, huyu, yüzü, nesebi, sesi,
elbisesi güzel olan seçilir. Bunlar birkaç kişi ise, aralarından malı, mevkii
çok olan seçilir. Bunlar da benziyor ise, mukim misafire imam olur. Seçimde
uyuşulmazsa, çoğunluğun seçtiği imam olur. Daha üstünü varken, başkası
seçilirse, çirkin olur, fakat günah olmaz. Bir evde, ziyafette, seçim
aranmadan, ev sahibi, ziyafet sahibi imam olur, yahut imamı bu seçer. Kiracı,
ev sahibi demektir. İstenmeyen kimsenin imam olması mekruhtur. Bidat sahibi
kimsenin imam olması da tahrimen mekruhtur.
***
Sual: Dinimizde hangi hâller, hangi sebepler, camiye
cemaate gitmemek için özür sayılmaktadır?
Cevap: Hastanın, felçlinin, bir ayağı kesik
olanın, yürüyemeyen ihtiyarın ve âmânın cemaate gitmesi lazım değildir.
Yardımcıları, nakil vasıtaları olsa da, lazım değildir. Yağmur, çamur, çok
soğuk ve karanlık da, özürdür. Çok rüzgâr, yalnız gece özür olur. Hırsız ve
başka sebeple malı gitmek korkusu, fakir olanın alacaklısından korkusu, canı ve
malı için zalimden korkusu, abdest sıkıştırması, yolcunun nakil vasıtasını
kaçırmak korkusu, hastaya bakmak, imrendiği yemeği kaçırmak korkusu, fıkıh
bilgisini öğrenmeyi kaçırmak korkusu, cemaate gitmemek için özürdür. İmamın
bidat sahibi olduğunu veya abdestin, guslün, namazın şartlarını gözetmediğini
bilmek de özürdür.
***
Sual: Ölenin ardından yapılan iskatta, iskata oturan
fakirlere, nisaptan fazla altın verilebilir mi?
Cevap: Meyyit için yapılan namaz, oruç, zekât,
kurban kefaretlerinin iskatında, bir fakire nisaptan fazla verilebilir. Hatta,
altınların hepsi, bir fakire verilebilir.
***
Sual: Ölen kimsenin iskatını, defin yapılmadan önce mi
yapmak gerekir?
Cevap: Mecma'ul-enhür ve Dürr-ül-müntekâda
deniyor ki:
“Meyyitin iskatını definden önce yapmalıdır.” Definden sonra
da caiz olduğu, Kuhistânîde yazılıdır.
