"Mübah şeylere kimse mâni olamaz..."
18/08/2020 Salı Köşe yazarı V.T
Mecelle: "Şehirlerden uzak sâhipsiz arâzi ve dağlar,
herkese mübahtır."
Halil Fevzi Efendi Osmanlı âlimlerinden olup Mecelle Cemiyeti âzasıdır.
1219 (m. 1805)’da Bulgaristan’da Filibe'de doğdu. Tahsilini Filibe'de
tamamladıktan sonra İstanbul'a giderek müderrislik, Meclis-i İntihâb-ı Hükkâm
reisliği, Mecelle Cemiyeti âzâlığı, Meclis-i Tedkikât-ı Şer'iyye âzâlığı
yaptı. 1301'de (m. 1884) Tâif’te vefat etti. Hazırlanmasında emeği geçen
Mecelle’den bazı maddeler:
Madde 1210-Arada müşterek olan duvarı, bir ötekinin izni olmadıkça
yükseltemez ve üzerine binâ yapamaz.
Madde 1224-Yol, su yolu, kanalizasyon zarar-ı fâhişi olmadıkça, eskiden
kalanlarına dokunulmaz.
Madde 1226-Bir kimse, verdiği izinden vazgeçebilir. Meselâ tarlasından
geçmeye izin vermişken, menedebilir.
Madde 1228-Arsasından geçmekte olan su yolunun geçmesine ve arsaya girilip
tâmir olunmasına mâni olamaz. Yeniden su yolu geçirilmesine mâni olabilir.
Madde 1243-Dağlardaki ağaçlar ve otlar herkese mübahtır. Ağaçları kesen
mâlik olur.
Madde 1255-Mübah şeyleri ele geçirmekte kimse kimseye mâni olamaz.
Madde 1265-Denizler, büyük göl ve nehirler, şehirlerden uzak sâhipsiz arâzi
ve dağlar, herkese mübahtır. Fakat, başkasına zarar vermemek şarttır.
Madde 1281-Şehirden uzak, sahipsiz yerde kuyu kazan, bunun
"harim"ine mâlik olur. Yirmi metre yarı çapındaki dâire içi,
merkezindeki kuyunun harimi olur.
Madde 1291-Şehir içindeki kuyunun harimi olmaz. Herkes mülkünde kuyu
kazabilir.
Madde 1313-Değirmen, hamam, apartman gibi taksim olunamayan mülk harap
olup, tâmirini istemeyen ortak bulunursa, hâkimin izni ile tâmir edilip, sonra
hissesine düşen para ondan alınır.
Madde 1314-Müşterek bir binâ yıkılınca, yeniden ortaklaşa yapılmasını
istemeyen olursa, buna cebrolunmaz. Arsa taksim edilir.
Madde 1315-Apartman yıkılınca herkes kendi katını yaptırır. Alttaki
yaptırmazsa, üstekiler, hâkimin izni ile, hepsini yaptırıp, alttaki hissesini
verinceye kadar, katını kullanamaz.
Madde 1321-Sâhipsiz nehirleri, Beytülmâl ayıklar. Beytülmâlde para yoksa,
masrafı oradan sulama yapanlardan alınır.
Madde 1327-Müşterek kanalizasyonu temizlemek masrafı aşağıdan başlar. Şöyle ki, en aşağıdaki evden, arsadan başlayıp bunun masrafını hepsi öder. Yukarıdaki arsalardaki kısımların masraflarına aşağıdakiler iştirak etmezler.
