Seferî olmanın ölçüsü
21/10/2022 Cuma Köşe yazarı O.Ü
Seferîlik için ölçü alınan üç günlük yol,
takriben yüzdört kilometredir.
Sual: Dinimizde bir kimsenin
seferî yani yolcu kabul edilmesi hangi ölçüye göre yapılmaktadır?
Cevap: Bu konuda İbni
Âbidînde buyuruluyor ki:
“Âlimlerin
hepsi, üç günlük yolu, Fersah dedikleri, bir saatte gidilen yolun uzunluğu
ile bildirdiler. Bir kısmı, üç günlük yol yirmibir fersahtır dedi. Bir kısmı
da, onsekiz, bir kısmı ise, on beş fersahdır dedi. Fetvâ, ikinci söze göre,
verilmiştir.”
Çoğunluğun
fetvâsına göre, bir merhale, yani bir günde gidilen yol, arızasız, engelsiz
olan düz yerde altı fersahdır. Bir fersah üç mildir. Bir merhale onsekiz mil,
üç merhale 54 mil olur. Bir milin dörtbin zrâ olduğu ve dörtbin hatve kavlinin
zayıf olduğu ve bir zrâın kelime-i tevhid harfleri adedince, yirmidört parmak
genişliğinde olduğu İbni Âbidînde teyemmüm bahsinde yazılıdır.
Bir
parmak genişliği, ortalama 2 santimetredir. Bir zrâ' 48 santimetre, bir mil
1.920 metre, bir fersah 5.760 metredir. Bir merhale, otuzdört kilometre
beşyüzaltmış metre, üç günlük yol da, takriben yüzdört 103.680 kilometre
olmaktadır. Coğrafi mil, bir dakikalık Ekvator kavisinin uzunluğu olup 1.852
metredir.
Sual: Abdest alırken, abdest
uzuvlarını sıra ile yıkamak şart mıdır?
Cevap: Abdestin
sünnetlerinden birisi de tertibdir. Yani abdest alırken sıra ile önce iki eli,
ağzı, burnu, yüzü, kolları, başı, kulakları, enseyi ve ayakları yıkamak ve mesh
etmektir. Tertib yani bu sıra ile abdest uzuvlarını yıkamak Şâfiîde farzdır.
Sual: Bir kimse yattığı yerde
ezberden Kur’ân-ı kerim okuyabilir mi?
Cevap: Yatağa abdestli
girmek sünnettir. Şir'at-ül-islâm şerhinde buyuruluyor ki:
“Kur’ân-ı
kerimi yatakta, yatarak ezberden abdestsiz okumak caizdir ve sevaptır. Fakat,
başını yorgandan dışarı çıkarmalı ve bacakları bitiştirmelidir.”
Sual: At, eşek gibi hayvan
üzerinde giderken nafile namaz kılınabilir mi?
Cevap: Mukim olsun,
misafir yani yolcu olsun, özürlü olsun, özürsüz olsun, herkes, şehir ve köy
dışında, hayvan üstünde otururken nafile namaz kılabilir. Hayvan yürürken de,
dururken de kılınabilir.
Sual: Yolcu olan, namazlarda
kısa sure okuyabilir mi ve sünnetleri terk edebilir mi?
Cevap: Misafir yani yolcu, namazdaki sureleri kısa okur. Tesbihleri üçten az yapmaz. Yolda iken, sabah nemazından başka sünnetleri terk edebilir.
