İnsanların arkasından konuşmak
24/12/2023 Pazar Köşe yazarı O.Ü
Sual:
İnsanlarda var olan hata ve kusurları, onların ardından söylemekte, başkalarına
bunları anlatmakta dinimiz açısından bir mahzur var mıdır?
Cevap: Gıybet,
bir Müslümanın veya gayr-i müslimin gizli bir kusurunu, arkasından söylemektir.
Gıybet etmek haramdır, büyük günahlardandır. Bir kimseyi kötülemek gıybet olur.
Gıybet ve iftira söylemek, büyük günah olduğu gibi, bunları dinlemek de
haramdır.
Gıybet, insanın sevaplarının azalmasına, başkasının günahlarının
kendisine verilmesine sebep olur. Bunları, her zaman düşünmek, insanın gıybet
etmesine mâni olur. Gıybet, üç türlüdür:
Birincisinde, ben gıybet etmedim, onda bulunan şeyi söyledim,
der. Böyle söylemek, küfür olur. Çünkü, harama, helal demiş olur.
İkincisinde, gıybet olunana duyurmaktır. Büyük haram olur. Tövbe
etmekle affedilmez. Onunla helalleşmek de lazım olur.
Üçüncüsünde, gıybet olunanın bundan haberi olmaz. Tövbe ve
istiğfâr etmekle ve ona hayır dua etmekle affolur.
Yanında gıybet yapıldığını işiten kimse, buna hemen mâni
olmalıdır. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Din kardeşine, onun haberi
olmadan yardım eden kimseye, Allahü teâlâ dünyada ve ahırette yardım eder.)
(Yanında, din kardeşi gıybet
edilince, gücü yettiği hâlde ona yardım etmeyen kimsenin günahı, dünyada ve
ahırette kendisine yetişir.)
(Bir kimse, dünyada din
kardeşinin ırzını korursa, Allahü teâlâ, bir melek göndererek, onu Cehennem
azabından korur.)
(Bir kimse, din kardeşinin
ırzından bir şeyi korursa, Allahü teâlâ, onu Cehennem azabından korur.)
Gıybet yapılırken, orada bulunan kimse, korkmazsa, söz ile,
korkunca, kalbi ile reddetmezse, gıybet günahına ortak olur. Sözünü kesmesi
veyahut kalkıp gitmesi mümkün ise, bunları yapmalı. Eliyle, başıyla, gözüyle
menetmesi kâfi gelmez. Açıkca, sus, demesi lazımdır.
Gıybet etmenin keffareti, üzülmek, tövbe etmek ve onunla
helalleşmektir. Pişman olmadan helalleşmek, riya olur, ayrı bir günah olur.
Ölümüş olanı ve gayr-i müslimi gıybet etmenin de, haram olduğu İbni Âbidînde
yazılıdır.
Sual: Dört büyük halifenin,
birbirlerinden üstünlük sıraları nasıldır?
Cevap: Bu
konuda Ehl-i sünnet âlimleri;
“Dört halifenin birbirinden yükseklikleri, üstünlükleri,
hilafetleri sırası iledir” buyurmuşlardır.
