26/04/2025 Cumartesi Köşe yazarı A.D

"Kıyamet gününün sıkıntılarından kurtulmak isteyen, eli darda olana, alacağını tehir etsin veya bağışlasın!" 

Herkese iyilik etmek, ödünç veya sadaka vermek çok sevaptır. Ancak, ödemek için uğraşıp da borcunu ödeyemeyen fakirleri sıkıştırmamalıdır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Kıyamet gününün sıkıntılarından kurtulmak isteyen, eli darda olana, alacağını tehir etsin veya bağışlasın!) [Müslim]

Borcunu gerçekten ödeyemeyenlere mühlet vermek çok sevaptır. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Musibetten kurtulmak, istediğine kavuşmak ve Arş'ın gölgesine sığınmak isteyen, eli darda olanın borcunun vâdesini uzatsın veya o borcu bağışlasın!) [Abdürrezzak]
(Kıyamette günahı çok bir Müslümanı hesaba çekerler. O kimse de (Benim hiç iyiliğim yoktur. Sadece çırağıma, "Fakir olan borçluları sıkıştırma, ne zaman ellerine geçerse, o zaman vermelerini söyle, bir şey isterlerse yine ver, boş çevirme!" diye söylerdim) der. Allahü teâlâ da, o kimseyi affederek buyurur ki: Ey kulum, bugün sen fakir, muhtaçsın. Sen dünyada benim kullarıma acıdığın gibi, bugün biz de sana acırız.) [Buhari]

             ***

Ebû Bekr bin Ali bin Abdullah, bir zâtın şöyle anlattığını nakletmiştir:

"Bir cuma günü cuma namazı kılmak için mescide gitmiştim. Önümdeki safta vakarlı, huşû sâhibi bir zât gördüm. Devamlı namaz kılıyordu. Cuma namazının başlamasına kadar nâfile namaz kıldı. Heybetinden, kalbimde ona karşı bir muhabbet hâsıl oldu. Sonra cuma namazı kılmaya kalktık. O gördüğüm zât, tedirgin bir hâlde elbisesine bürünerek, sanki kendini birinden gizliyordu... Namazdan sonra sebebini sordum. Şöyle dedi:

-Benim bir zâta borcum var. Bu sebeple, mahcûbiyetimden böyle yapıyorum.

-Kime borcun var? dedim.

-Şu arkamda duran zâta, dedi. Meğer alacaklı olan zât, Dalec bin Ahmed hazretleri imiş. Bu sözleri Dalec'in o safta bulunan bir arkadaşı işiterek, gidip durumu anlattı. Dalec bin Ahmed de, bu zâtı evine getirmesini söyledi. Evine gittiklerinde yemek ikrâm edip, borçlu zâta;

-Senin borcun unutuldu, diyerek  alacağını bağışladı. Ayrıca beş bin dirhem de hediye verdi ve;

-Mescidde beni görüp, borçlu olduğundan dolayı üzülüp sıkıntıya düştüğün için, hakkını helâl et, dedi."

             ***

Muhammed Râzî anlatır: Senelerce Hâtim-i Esâm'ın hizmetinde bulundum. Yumuşak huyluydu. Sadece bir kere kızdığını gördüm. O da, pazardan geçerken bir bakkal, çok sevdiği bir talebesini yakalamış;

-Malımı alıp yedin, borcunu öde, diyordu. Hâtim bunu görünce;

-Ey Efendi! Biraz yardımcı ol, borcunu ödemesi için biraz mühlet tanı, dedi. Fakat bakkal; 

-Olmaz, diye dayattı. Bunun üzerine çok sinirlenen Hâtim-i Esâm, yanında taşıdığı havlusunu yere vurdu. Bir anda pazarın ortası altınlarla doldu. Hâtim-i Esâm bakkala;

-Alacağın ne kadarsa onu al, tamah edip fazlasını alma, sonra elin kurur, dedi.

Bakkal alacağını aldı, fakat para hırsından biraz daha almaya kalkınca derhâl eli kurudu ve çolak oldu...

Borcunu ödeyemeyeni sıkıştırmayanlara ne mutlu...