Kur’ân-ı kerîm imâmları...
27/08/2020 Perşembe Köşe yazarı V.T
Kur’ân-ı kerîmi okumada insanlara imâmlık edenler, Eshâb-ı kirâmdır.
Ahmed ibn-i Mihrân Nîşâpûrî hazretleri Kırâat-i aşereye dair ilk eseri
yazan âlimdir. 295'te (908) İran’da İsfahan’da doğdu; Nîşâpur'da başladığı
tahsilini ilerletmek için Bağdat, Şam, Buhara, Semerkant gibi ilim merkezlerine
gitti ve kıraat âlimlerinden istifade etti. 381'de (m. 992) Nîşâpur'da vefat
etti. Buyurdu ki:
Kur’ân-ı kerîmi okumada ve bunu öğretmekte bütün insanlara imâmlık eden,
Eshâb-ı kirâm olmuştur. Daha sonra Tâbiîn-i izâmdan kırâat ilminde imâmlık
derecesine yükselen beş zat meşhur olmuşlardır. Bunlardan sonra yedi kırâat
imâmı vâsıtasıyla, Kur’ân-ı kerîmin kırâati bütün dünyâya yayılmıştır. Bu yedi
veya on imâma “Kırâat-i Seb’a” veya “Kırâat-i aşere” adı verilmiştir. Kur’ân-ı
kerîm’in bugüne kadar hiç değişmeden okunmasını sağlayan bu yedi hattâ on
kırâat âlimidir. Kendileri ve yetiştirdikleri talebeleri çeşitli İslâm
beldelerine dağılıp salâhiyet sâhibi olmayan kimseleri mütevâtir olmayan
şekillerde okumaktan menedip, Müslümanları ihtilâfa düşürmekten korudular.
Kırâati meşhur olan bu imâmlar ve râvileri şunlardır:
1. İmâm-ı Nâfi: Adı Nâfi bin Abdurrahmân’dır. Râvileri Verş Osman bin Saîd
ve Kâlûn Ebû Mûsâ’dır.
2. İmâm-ı ibni Kesîr: Adı Abdullah bin Kesîr’dir. Râvileri Kunbul ve
Bezzî’dir.
3. İmâm-ı Ebû Amr: Adı Ebû Amr bin Alâ’dır. Râvileri Hafs bin Ömer ve
Sûsî’dir.
4. İmâm-ı ibni Âmir: Adı Abdullah bin Âmir’dir. Râvileri Hişâm bin Ammâr ve
İbn-i Zekvân’dır.
5. İmâm-ı Âsım: Adı Âsım bin Behd Ebin Nücûd. Râvileri Hafs bin Süleymân ve
Şu’be’dir.
6. İmâm-ı Hamza: Adı Hamza bin Habîb’dir. Râvileri Hallâd bin Hâlid ve
Halef bin Hişâm’dır.
7. İmâm-ı Kisâî: Adı Ali bin Hamza’dır. Râvileri Hafs bin Ömer ve Leys bin
Hâlid’dir. Bunlar “Kırâat-i Seb’a” adı ile meşhur olmuşlardır. Bu yedi imâmdan
sonra, kırâattaki yüksek âlimler, üç imâm daha seçmişler ve bildirmişlerdir.
Onların kırâatı ile de, adı geçen yedi büyük kırâat imâmının kırâati gibi namaz
kılmayı uygun görmüşlerdir. Bunlardan başkasının kırâatına izin vermemişlerdir.
On imâm “Kırâat-i aşere” adı ile şöhret bulmuşlardır. Diğer üçü de şunlardır:
1. İmâm-ı Yâkub: Adı Ebû Muhammed Yâkûb bin İshak’tır. Râvîleri Ruveys ve
Ravh’dır.
2. İmâm-ı Ebû Ca’fer: Adı Ebû Ca’fer Yezîd bin Ka’ka’dır. Râvileri İbn-i
Verdân ve İbn-i Cemmâz’dır.
3. İmâm-ı Halef-ül-Âşir: Adı Ebû Muhammed Halef bin Hişâm’dır. Râvileri İshak-el Verrak ve İdris-el-Haddâd’dır.
