Adalet üçe ayrılır
28/01/2024 Pazar Köşe yazarı O.Ü
Sual: Adalet, sadece insanların kendi aralarındaki görüşmelerde, alışverişlerinde, birbiriyle olan muamelelerinde mi olur?
Cevap: Ahlâk-ı alâî kitabında, bu konuda deniyor ki:
“Adalet üçe ayrılır:
Birincisi, Allahü teâlâya kulluk etmektir. Allahü teâlânın merhameti,
nimetleri, ihsanları, her mahluka yayılmıştır. Nimetlerinin en büyüğü,
kullarına saadet yolunu göstermesidir. Hakları yok iken, hepsini en güzel
şekilde yaratmıştır. Ebedî, sayısız nimetler, iyilikler vermiştir. Böyle bir
sahibe, yaratana ibadet etmek, Onun ihsan ettiği nimetlere şükretmek elbette
lazımdır. Adalet için sahibinin hakkını gözetmek icab eder. Her insanın
yaratanına karşı borçlu olduğu bu kulluk hakkını eda etmesi, yerine getirmesi
vaciptir.
Adaletin ikinci kısmı, insanların hakkını eda etmek, yerine getirmektir.
Devlete, amirlere, kanunlara karşı gelmemek, âlimlere hürmet etmek, emanetlere
vefalı olmak, alışveriş haklarını eda etmek ve vaatlerini ifa etmek, yerine
getirmek lazımdır.
Üçüncüsü, geçmişlerin haklarını eda etmek, yerine getirmektir. Bu da,
onların borçlarını ödemek, vasiyetlerini ifa etmek, vakıflarını muhafaza etmek,
korumak ve bıraktığı hayrat ve hasenatı devam ettirmekle olur.”
Sual: Cemaatle namazı kıldıktan ve selam verdikten sonra, imam ve cemaat ne
yapar, nasıl hareket etmesi gerekir?
Cevap: Hindiyyede bu konuda deniyor ki:
“Son sünneti olan namazlarda, selam verince imamın oturması mekruhtur.
Sağa, sola veya biraz geriye çekilip hemen son sünneti kılması lazımdır. Yahut,
hemen gidip evinde kılar. Cemaat ve yalnız kılan, oturduğu yerde kalıp
dualarını okuyabilir. Yahut oturduğu yerde, sağda, solda veya geriye çekilerek
son sünneti kılması da caizdir. Son sünneti olmayan namazlarda, imamın,
oturduğu yerde kıbleye karşı kalması mekruhtur, bidattir. Kalkıp gitmesi veya
cemaate dönmesi yahut sağa, sola dönüp oturması lazımdır.”
Sual: Bir kimse, "gökte Allah benim şahidimdir" dese, bu kimsenin
imanına bir zarar gelir mi, dinden çıkar mı?
Cevap: Bir kimse, Allahü teâlâ, gökte benim şahidimdir dese, imanı gider,
kâfir olur. Zira Allahü teâlâya, mekân, yer isnat etmiş olur. Çünkü Allahü
teâlâ, mekândan, herhangi bir yerde olmaktan beridir, uzaktır. "Allah
baba" diyenin de imanı gider, kâfir olur.
