Hilâli görünce oruca başlamak
28/02/2025 Cuma Köşe yazarı O.Ü
Sual: Ramazan ayının başladığının bilinmesi için, gökte hilâlin, yeni ayın görülmesi gerekir mi? Eğer böyle bir durum yoksa nasıl hareket edilir?
Cevap: Bu konuda
Merâkıl-felâhdaki hadis-i şerifte;
(Ayı
görünce oruc tutunuz! Tekrar görünce, orucu bırakınız!) buyuruldu. Bu emre göre,
ramazan ayı, hilâlin yani yeni ayın görülmesi ile başlar. Hilâli görmeden önce
yapılan hesap ve takvim ile başlamanın caiz olmadığını, İbni Âbidîn,
Eşi'at-ül-leme'ât ve Ni'met-i islâm sahipleri bildirmişlerdir. Şaban ayının
otuzuncu gecesi, güneş gurub edince, batınca, hilâli aramak ve görünce gidip
kadıya haber vermek, vâcib-i kifâyedir.
Ramazan
ayının girmiş olması için şabanın 29. günü, gurub vaktinde hilâli, yani gökte
yeni ayı aramak ve ayı görmek, eğer görülmezse, şaban ayını otuz güne
tamamlamak lazımdır. Şabanın otuzuncu günü öğle namazı zamanına kadar oruç
tutup, o gün ramazan olduğu ilan edilmezse, orucu bozmak lazım olur. Bozmayıp
oruca devam etmek tahrimen mekruhtur. Ramazana, hilâli görmeden başlayıp, 29.
gecesi bayram hilâli görülürse, şaban rüyet ile başlamış ise, bayramdan sonra
bir gün kaza edilir. Rüyet ile başlamamış ise, iki gün kaza tutulacağı Hindiyye
ve Kâdîhânda yazılıdır.
Bulutlu
havada hilâli bir adil Müslüman kadın veya erkeğin gördüm demesi ile, açık
havada ise, birçok kimsenin şehadet etmesi, söylemesi ile, kadı, ramazan
olduğunu ilan eder. Kadı bulunmayan yerlerde, hilâlin bir adilin gördüm demesi
ile ramazan olur. İki adilin gördüm demeleri ile bayram olur. Adil demek, büyük
günah işlemeyen ve küçük günaha alışık olmayan demektir. Adaleti şüpheli olanın
da sözü kabul olunur. Ramazana ve bayrama takvim ve hesap ile başlamak caiz
olmadığı Fetâvâ-ı Hindiyyede de yazılıdır. Hadîkada deniyor ki:
“Bidat
sahibi olan yani yetmişiki fırkanın hepsi, Ehl-i kıble oldukları hâlde, adil
değildirler.” Dürr-ül-muhtârda şahitliği anlatırken deniyor ki:
“Müslümanı
kötülemek günahtır. Adaleti yok eder. Şahitliği kabul olmaz.”
Bunun
için, ramazanın, bayramın ve hac zamanının gelmesini ve iftar ve namaz
vakitlerini anlamakta ve bütün din işlerinde, mezhebsizlerin sözlerine uymak
caiz değildir.
Şabanın otuzuncu gecesi, bir şehirde hilâl görülünce, bütün
dünyada oruca başlamak lazım olur.
