Kaza ve kader bilgilerini anlamak çok güçtür!..
28/04/2021 Çarşamba Köşe yazarı V.T
Kaza ve kadere inanmamız emrolundu. Bunları incelememiz emrolunmadı.
Kâ'b bin Sûr hazretleri tabiînin meşhurlarındandır. Resûlullah efendimizin
(sallallahü aleyhi ve sellem) sağlığında Müslüman oldu, ancak sohbetlerinde
bulunamadığı için Eshab-ı kiramdan olamadı. Hazret-i Ömer (radıyallahü anh)
tarafından Basra'ya kadı tayin edildi. Sonra gelen halifeler de onu bu vazifede
bıraktılar. 36 (m. 656)’da vefat etti. Buyurdu ki:
Kaza ve kader bilgileri çok nâzik, ince ve anlaması güçtür. Bunları
konuşmak ve münâkaşa etmek, hadis-i şeriflerle yasak edilmiştir. Müslümanların
vazîfesi, Allahü teâlânın emirlerini ve yasaklarını öğrenmek ve bunlara uygun
yaşamaktır. Kaza ve kadere inanmamız emrolundu. Bunları incelememiz
emrolunmadı. Allahü teâlâ insanların, hayır ve şer, bütün yapacaklarını ezelde
biliyordu. Vakitleri gelince, bunların yaratılmasını irâde etmekte ve
yaratmaktadır. Onun yaratmasına (takdîr) denir. Hâlık ve mûcid yalnız Odur.
Ondan başka yaratıcı yoktur. Hiçbir insan, hiçbir şey yaratamaz.
Hayır ve şer her şeyin yaratılmasında, insanın irâdesinin ve ihtiyârının da
tesîri vardır. İnsan bir şey yapmak ister, Allahü teâlâ da isterse, o şeyi
yaratır. İnsanın irâdesine, dilemesine (kesb) denir.
Demek ki, insanların yaptığı her hareket, her iş, insanın kesbi ve Allahü
teâlânın yaratması iledir. Adam öldürene kıyâmette azap yapılması, onu kesb
ettiği içindir. (Hicr) sûresinin 92 ve 93'üncü âyetlerinde meâlen, (Allahü
teâlâ onların yaptıklarının hepsini soracaktır) buyuruldu. (Vâkı'a) sûresinin
24'üncü âyetinde meâlen, (Yaptıklarının cezâsını çekeceklerdir) buyuruldu.
(Kehf) sûresinin 29'uncu âyetinde meâlen, (İsteyen îman etsin, dileyen inkâr
etsin. İnkâr edenlere Cehennem ateşini hazırladık) buyuruldu. (Nahl) sûresinin
33'üncü âyetinde meâlen, (Allahü teâlâ, onlara zulmetmez. Onlar, kendilerine
zulmediyorlar) buyuruldu.
Allahü teâlâ kerimdir, merhameti sonsuzdur. İnsanlara hep faydalı olan şeyleri ve yapabilecekleri kadar emretmiştir. Zarârlı olanları yasak etmiştir. (Bekara) sûresinin 286'ncı âyetinde meâlen, (Allahü teâlâ insanlara kolay yapacakları şeyleri emretti) buyuruyor. (Tûr) sûresinin 7'nci âyetinde meâlen, (Rabbin elbette azâb yapacaktır. Ondan kurtuluş yoktur) buyuruldu. (En'âm) sûresinin 148'inci âyetinde meâlen, (Müşrikler diyor ki: Allah bizim ve babalarımızın müşrik olmamızı istemeseydi...) buyurulmakta ve (Bunlardan evvel gelenler de, inanmadıkları için, kendilerine azâb yaptık) cevabını vermektedir.
