Büyük hadîs âlimleri...
30/11/2021 Salı Köşe yazarı R.A
Kıymetli hadîs-i şerîf
kitapları yazmış olan âlimler pek çoktur. Bunların hepsini burada zikretmek
mümkün değildir...
Doğru oldukları, bütün
İslâm âlimleri tarafından tasdîk edilmiş olan hadîs kitaplarından altı tânesi,
bütün dünyâda şöhret bulmuştur. Bu altı kitaba, "Kütüb-i
Sitte" denir.
"Kütüb-i
Tis'a" denilince, bu 6 kitâba, 3 kitap daha eklenmek
sûretiyle meydâna gelmektedir. Burada ed-Dârimî'nin es-Sünen'i, İmâm
Mâlik'in el-Muvatta'ı, İmâm Ahmed İbn-i Hanbel'in el-Müsned'i mezkûrdur.
Kıymetli hadîs-i şerîf
kitapları yazmış olan âlimler pek çoktur. Bunların hepsini burada zikretmek
mümkün değildir; fakat bazılarını (alfabetik olarak) zikredelim:
Abdül-Azîm
el-Münzirî, Ahmed Bezzâr, Abdullah Dârimî, Abdürrezzâk İbn-i Hemmâm,
Ahmed İbn-i Hanbel, Beyhakî, Buhârî, Dârekutnî, Deylemî, Ebû
Davûd, Ebu Yâ’lâ, Hâkim, Hakîm-i Tirmizî, İbn-i Ebî
Şeybe, İbnü'l-Esîr, İbn-i Hacer Askalânî, İbn-i Hıbbân, İbn-i
Huzeyme, İbn-i Mâce, Mâlik, Müslim, Nesâî, Nûruddîn
Heysemî, Razîn El-Abderî, Suyûtî, Taberânî, Tirmizî ve
diğerleri.
Kütüb-i Sitte’yi yazan
altı büyük hadîs âlimi şunlardır:
1. İmâm-ı Buhârî: İsmi, Muhammed
bin İsmâîl’dir. "Sahîh-i Buhârî" ismindeki
kitabında 7.275 hadîs-i şerîf vardır. Bunları, 600.000 hadîs
arasından seçmiştir. Kitaplarda, “her hadîsi yazacağı zaman, gusül abdesti veya
normal namaz abdesti alıp, iki rek’at namaz kılar, istihâre ederdi” kaydı var.
Buhârî-yi Şerîfi 16 senede yazmıştır. Yüzlerce şerhi yapılmıştır. Bunlardan
İbn-i Hacer’in, İmâm-ı Kastalânî’nin, Aynî’nin şerhleri meşhûrdur.
2. İmâm Müslim: "El-Câmiu's-Sahih" ismindeki
kitabını üç yüz bin hadîs-i şerîften seçmiştir. Birçok şerhi vardır; en meşhûru
İmâm-ı Nevevî’nin şerhidir.
3. İmâm Ebû Davûd: "Sünen" ismindeki
kitabında, 4.800 hadîs-i şerîf vardır. Bunları 500.000 hadîs
arasından seçmiştir. Birçok şerhi vardır.
4. İmâm-ı Tirmizî: İmam Muhammed
bin İsâ’dır. "el-Câmiu's-Sahîh" ismindeki hadîs
kitabı çok kıymetlidir. "Meârifü's-Sünen" adındaki
şerhi, en kıymetli şerhtir.
5. İmâm-ı Nesâî: Adı, Ebû
Abdurrahmân Ahmed bin Alî’dir. Sünen-i Sağîr, Kütüb-i sittedendir.
6. İmâm Mâlik bin
Enes: Muvattâ ismindeki kitabı, ilk yazılan hadîs kitabıdır.
[Bazı âlimler, Kütüb-i
Sitte’yi sayarken, Muvattâ yerine, İmâm İbn-i
Mâce’nin Sünen kitabını, diğer bazı âlimler de Sünenü'd-Dârimî'yi
söylemişlerdir.]
İbnü'l-Esîr, kütüb-i
sittedeki tekrârları çıkararak, hepsini "Câmiu'l-Usûl" adı
altında tek bir eserde toplamıştır.
Meşhûr ve çok kıymetli
hadîs kitaplarından, İmâm Ahmed bin Hanbel’in Müsned’i, Ebu
Yâ’lâ ve Abdullah Dârimî’nin Müsned’leri, Ahmed
Bezzâr’ın Müsned’ine "Mesânîd=Müsnedler" denir.
Ayrıca İmâm-ı Suyûtî’nin el-Câmiu's-Sağîr ve el-Câmiu'l-Kebîr’i, Beyhakî’nin es-Sünenü'l-Kübrâ'sı, Şuabü’l-Îmân’ı ve Delâil’i, Hâkim’in Müstedrek’i, Taberânî'nin el-Mu’cemü'l-Kebîr, Sağîr ve Evsat’ları, Heysemî’nin Mecmau'z-Zevâid’i de meşhûr hadîs eserlerindendir.
