Ya hep ya hiç mantığı

Sual: Ben namaz kılan, oruç tutan haramlardan kaçmaya çalışan bir bayanım. Ancak tesettürlü değilim. İki grup insan bana sataşıyor:
Bir kısmı diyor ki: 
Başın açık olduğuna göre, hiçbir ibadetin muteber değildir, boşuna ibadet etme, İslam bir bütündür tamamını uygulamak gerekir diyorlar.
Bir kısmına da, gıybet etmeyin, içki içmeyin, yalan söylemeyin gibi sözler söylediğim zaman, sen de başını açıyorsun ya diyorlar. 
Bunların beni böyle eleştirmesi doğru mudur?
CEVAP
Elbette yanlış. Maalesef günümüzde ibadetlerde ya hep ya hiç mantığı var. Ya hep ya hiç imanda olur, günahlarda ve ibadetlerde olmaz. İmanın azı çoğu olmaz. İman ya vardır, ya yoktur. Bazı ibadetleri yapamayana veya bazı günahlardan kaçamayana sen şu günahı işliyorsun, artık ibadete lüzum yok denmez. Günah küçük olsa da kaçmaya çalışmalıdır. Bir günaha alışan, ötekilerini de işlemek isteyebilir. Bir günah öteki günahları davet eder. Günah demek, isyan demektir. Akıllı olan, Rabbine isyan sayısını hiç artırır mı? Aksine azaltmaya çalışır.

İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki: 
Bütün günahlara tevbe edip hepsinden kaçmak büyük nimettir. Bu yapılamazsa, bazı günahlara tevbe etmek de nimettir. Bunların bereketiyle belki bütün günahlara tevbe etmek nasip olur. "Bir şeyin bütünü ele geçmezse, hepsini de kaçırmamalı" buyuruldu. (2/66)

Birkaç günaha müptela olan kimse, birinden vazgeçmek isterse, ona, (Diğerlerini bırakmadığına göre bu günaha da devam et) denmez. Günah miktarı ne kadar azaltılırsa o kadar iyi olur. Çünkü Allah’tan korkarak bir günahtan vazgeçmek iman alametidir. Hadis-i şerifte buyuruluyor ki:
(Ömründe bir defa Allah’ı anan veya Ondan korkan Müslüman, elbette Cehennemden çıkacaktır.) [Tirmizi]

O halde hangi günah olursa olsun kaçmaya çalışırsak, günahlarımızın cezasını Cehennemde çeksek bile bir gün oradan kurtulup Cennete gideriz. Hatta, şefaate kavuşup hiç girmeden de Cennete gitme ihtimali mevcuttur. Onun için imanlı ölmeye gayret etmelidir. İmanlı ölmek için de, haramlardan kaçmak ve ibadetleri yapmak lazımdır.

Gafillerin zindanında
Esir olup kalan insan

Harap olan şu dünyada
Gaflet ile yatan insan

Gözünü aç, tarihe bak 
Gelip geçti nice sultan

Ne ahmaktır bu faniye 
Gönül verip, duran insan

İşte altın kafes dense
Bülbül durmaz der ki vatan

Niçin çıkmak istemez ki
Bu zindana giren insan

Değerlendir fırsatları
Elinde var iken imkan

Cehennemde yanacaktır
Adam sen de diyen insan.

Ya hep ya hiç demek uygun mu?
Sual: İbadetlerde, (Ya ibadetlerin hepsini yap veya hiçbirini yapma!), günah konusunda da, (Ya günahların hepsinden vazgeç veya hiçbirini terk etme!) yani (Ya hep ya hiç!) deniyor. Böyle konuşmak dinimize aykırı değil midir?
CEVAP
(Ya hep ya hiç) demenin, uygun olan ve olmayan yönü vardır:
Uygun yönü: (Namaz kıl da, nasıl kılarsan kıl, bir şey okumadan kıl, abdestsiz kıl!) demek yanlıştır. Her ibadeti, dinin bildirdiği ölçülere göre yapmaya çalışmak gerekir. Yani yapabildiğimiz kadar yaparız. Mesela oruç tutan kimse, öğleye kadar tutup, öğleden sonra yiyip içse, (Başkaları hiç tutmuyor, ben yine öğleye kadar tuttum) dese, yanlış olur. Bu, emri değiştirmek yani bid’at olur, hattâ oruçla alay olabilir.

İki rekât sabah namazının farzını kılmaya başladıktan sonra, bir rekât kılıp bıraksa, (Başkaları hiç kılmıyor, ben yine bir rekât kıldım) veya üç rekât kılsa, (Ben daha fazla kıldım) demek yanlış olur. Namazla alaya sebep olabilir. Hiç yapmamak çok kötü ise de, böyle yapmak, hiç yapmamaktan daha kötü olabilir.

Saz çalarak Kur'an okuyanın, (Başkaları hiç okumuyor ya…) demesi çok yanlış olur. Böyle okumak, hiç okumamaktan daha kötüdür.

Uygun olmayan yönü: (İslamiyet bir bütündür. Namaz kılmıyorsan oruç da tutma, açık geziyorsan namaz da kılma, kumar oynuyorsan, içki içmemenin bir faydası olmaz, ya hep ya hiç) demek yanlıştır.

Birkaç günah işleniyor diye, diğer günahları da yapmak gerekmez. Hadis-i şerifte, (Ufacık bir günahtan kaçınmak, bütün cin ve insanların [nâfile] ibadetleri toplamından daha iyidir) buyuruldu.

İmam-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
Bütün günahlara tevbe edip hepsinden kaçmak büyük nimettir. Bu yapılamazsa, bazı günahlara tevbe etmek de nimettir. Bunların bereketiyle belki bütün günahlara tevbe etmek nasip olur. “Bir şeyin bütünü ele geçmezse, hepsini de kaçırmamalı” buyuruldu. (2/66)

Demek ki, ibadetlerin hepsi yapılamasa da, yapılabildiği kadar yapmak, günahların hepsinden kaçılamasa da, kaçılabildiği kadar kaçmak da bir nimettir. Bu konularda, (Ya hep ya hiç) demek dine aykırı olur.