Zamm-ı sure okumakla ilgili sorular

Sual: Muavvizeteyn, Felak ve Nas sureleri mi? 4 Kul da Kâfirun, İhlas, Felak ve Nas sureleri mi?
CEVAP
Evet. Muavvizeteyn, Felak ve Nas yanî Kul e'ûzü birabbil felak ile Kul e'ûzü birabbinnâsidir.

Rükûda hatırlayan
Sual: Namazda zammı sureyi okumadığını rükûda hatırlayan kimse ne yapar?
CEVAP
Farz namâzların birinci ve ikinci rek'atlerinde zamm-ı sûreyi okumayıp, üçüncü ve dördüncü rek'atlerinde okumak, ilk iki rek'atde, Fâtihadan sonra zamm-ı sûre okumamak, bayram namâzı tekbîrlerini terk etmek, vitr namâzında kunût duâsını terk etmek, secde-i sehvi gerektirir.

Zamm-ı surenin en az miktarı
Sual: Zamm-ı sûre olarak üç âyetten aşağı olmaz, deniyor. Mesela iki âyet olan Amenerresulü veya tek âyet olan Âyet-el-kürsi okunsa caiz değil midir?
CEVAP
Caizdir. Zamm-ı sûre, Fâtiha’dan sonra okunan, en az üç âyete veya üç âyet uzunluğundaki bir âyete denir. İki âyet olan Amenerresulü veya tek âyet olan Âyet-el-kürsi de, üç kısa âyetten uzun oldukları için zamm-ı sûre olarak okunur.

Sadece Besmele okumak
Sual: Namazda zammı sure olarak Besmele okumak yeter mi?
CEVAP
Sadece Besmele okumak mekruh olur. (Fetava-i Hindiyye)

Gücü yettiği kadar
Sual: Zekâ özürlü biri, duaları iyi söyleyemiyor eksik namaz kılması uygun olur mu?
CEVAP
Okuyabildiği kadar okur. Herkese gücünün yettiğinden fazlası sorulmaz.

Bir sûre okumak
Sual: Sabah namazında, uzun sûre okumak için birinci rekâtta, Elemtere’den başlayıp üç beş sûre okumak mı uygun, yoksa bir sûre okumak mı?
CEVAP
Bir sûre okumak daha iyidir. (Redd-ül Muhtar)

Tebbet sûresi
Sual: (Tebbet sûresinde beddua olduğu için zamm-ı sûre olarak okunmaz. Beddua ile Allah’ın huzuruna çıkılmaz) demek yanlış değil mi? Zamm-ı sûre olarak her âyet okunmaz mı?
CEVAP
Her âyet-i kerime zamm-ı sûre olarak okunur. Kur’an-ı kerimde beddua olan, lanet okunan çok âyet-i kerime vardır. Hepsi de okunur. Birkaçının meali:
(Allah’ın laneti inkâr edenlerin üzerine olsun.) [Bekara 89]

(Biz kitapta açıkça belirttikten sonra, indirdiğimiz açık delilleri ve hidayeti gizleyenlere, hem Allah, hem de bütün lanet ediciler lanet eder.) [Bekara 159]

(Âyetlerimizi inkâr edip kâfir olarak ölenler var ya, işte Allah’ın, meleklerin, insanların hepsinin laneti onlaradır.) [Bekara 161]

(Allah, ikiyüzlü erkek ve kadınlarla inkârcılara, ebedi kalacakları Cehennem ateşini hazırlamıştır. Allah lanet etsin! Onlara devamlı azap vardır.) [Tevbe 68]

(Allah ve Resulünü incitenlere Allah, dünyada ve âhirette lanet etmiştir.) [Ahzab 57]

Önceki sûreyi okumak
Sual: İkinci rekâtta, birinci rekâtta okunan sûreden öncekini veya birinci rekâttan daha uzun bir sûre okumak mekruh mudur?
CEVAP
Evet, mekruhtur. Farz ve nafilelerin hepsinde, ikinci rekâtta birinci rekâttan daha uzun okumak mekruhtur. Kasten okunmazsa mekruh olmaz. Eğer okunmaya başlanmışsa artık terk edilmez, devam edilir. (Halebî)

Aynı sûreyi okumak
Sual: Bir namazın her rekâtında aynı zamm-ı sûreyi okumak mekruh olur mu?
CEVAP
Evet. Tam İlmihâl’de, (İmamın aynı namazların aynı rek’atlerinde, aynı âyetleri okumağı âdet edinmesi mekrûhdur. Yalnız kılanlar için de her namaz için böyledir denildi. Arasıra başka âyet de okumalıdır.) buyruluyor.

Zamm-ı sure
Sual: Dört rekâtlık bir nâfile namazda, sırasıyla Maun, Kevser, Kâfirun ve Nasr sûrelerini okumak mekruh olur mu?
CEVAP
Nâfile namazlarda üçüncü rekâtta, ilk iki rekâttan daha uzun okumak mekruh olmaz, çünkü üçüncü rekâtla başka müstakil bir bölüme başlanmış olmaktadır. (Halebî)

Nâfile kılarken fazla okumak
Sual: Nâfile kılan kimse, zamm-ı sureyi bir rekâtta iki defa veya daha fazla okusa yahut her iki rekâtta da aynı sureyi okusa mekruh olur mu?
CEVAP
Evet. Tam İlmihâl’de, (Birinci rek'atde okuduğunu, ikinci rek'atde de okumak tenzîhen mekrûhdur..) buyruluyor.

Sünnette zamm-ı sure
Sual: Sünnetlerde ve diğer nafile namazlarda, zamm-ı sure olarak aynı sureler okunabilir mi?
CEVAP
Hayır. Tam İlmihâl’de, (İmamın aynı namazların aynı rek’atlerinde, aynı âyetleri okumağı âdet edinmesi mekrûhdur. Yalnız kılanlar için deher namaz için böyledir denildi. Arasıra başka âyet de okumalıdır.) buyruluyor.

Sure okumak
Sual: Namazda, zamm-ı sure olarak uzun birkaç âyet okumak, kısa bir sure okumaktan daha iyi midir? Mesela Âmenerresulü’yü okumak, Kevser suresi okumaktan evla mıdır?
CEVAP
Hayır, kısa veya uzun sure okumak, uzun olsa da bir veya birkaç âyet okumaktan daha sevabdır. Tek sure okumak, birkaç sure okumaktan daha sevabdır. Bir kısa sure kadar üç âyet okumak da, uzun bir âyet okumaktan daha sevabdır.

Aynı namazda aynı sureyi okumak
Sual: Namazda Kur’an okumak, namaz haricinde Kur’an okumaktan daha sevab olduğu için, akşam ve sabah namazlarından sonra okunması sünnet olan Haşr suresinin sonunu, yalnız kılarken, sabah ve akşam namazında okumak uygun olur mu?
CEVAP
Evet, uygun, fakat her zaman okumamalı.

İmamın aynı namazların aynı rekâtlarında, aynı âyetleri okumayı âdet edinmesi mekruhtur. Yalnız kılanlar için de, her namaz için böyledir denildi. Ara sıra başka âyet de okumalıdır. Namazda kısa bir sure, mesela Fil veya Kevser suresini okumak, uzun bir âyet okumaktan daha sevabdır. (İbni Abidin)

Sûre sırası
Sual: Namazda zamm-ı sûreler hangi sırayla okunur?
CEVAP
Üç kural var:
1- Mushaf’taki sırayla okunur. Tersine okumak tahrimen, önceki rekâtta okunan sureyi okumak tenzihen mekruhtur.

2- Önceki rekâtta okunandan, üç veya daha fazla âyet uzun olan sûreyi okumak mekruhtur.

3- Bir sûre atlayarak okumak mekruhtur.

Yeni bir namaz kılarken, yani selam verdikten sonra, artık önceki namazdaki sıraya riayet etmek gerekmediği gibi; unutarak, yanılarak böyle okuyunca mekruh olmaz.

Sual: Farz namazda Fatiha’dan sonra zamm-ı sure okumayı unutana secde-sehv gerekir mi?
CEVAP
Birinci ve ikinci rekâtlarda okumayı unutursa, üçüncü ve dördüncü rekâtlarda okumak ve secde-i sehv yapmak gerekir.

Her namazda aynı sûreyi okumak
Sual: Tam İlmihâl’de, (İmamın aynı namazların aynı rekâtlarında, aynı âyetleri okumayı âdet edinmesi mekruhtur. Yalnız kılanlar için de her namaz için böyledir denildi. Ara sıra başka âyet de okumalıdır) deniyor. Bu, farz için midir? Yoksa her namaz dendiğine göre, sünnet ve nâfilelerde de aynı sûreleri okumak mekruh mudur? Ben sadece Kevser, İhlas ve Felak sûresini biliyorum. Vitirde hep bu üç sûreyi okusam mahzuru olur mu?
CEVAP
Üç sûre bildiğinize göre, farz namazlarda, bazen Kevser ile İhlas sûresini, bazen de Kevser ile Felak sûresini okumanız iyi olur. Böylece aynı sûreleri okumamış olursunuz.

Şirkten korunmak
Sual: İslam Ahlakı kitabında, (Kâfirun suresini sabah akşam okuyan, kendisini şirkten korumuş olur) deniyor. Bu sûreyi namazda zamm-ı sûre olarak okusak yine şirkten korunmuş olur muyuz?
CEVAP
Evet, namazda okumak daha sevab olur.
Peygamber efendimiz, sabah namazının sünneti ile akşamın sünnetinde Kâfirun ve İhlas’ı; öğle namazının ilk dört rekât sünnetinde dört Kul’ü [Kâfirûn, İhlâs, Felak, Nas]; öğlenin son sünnetiyle yatsının son sünnetinde Felak ve Nas’ı okumuştur. Bu sûreleri bu sünnetlerde okuyan diş ve kulunç ağrısı da görmez. (Tergib-üs salat)

Okurken şaşırmak
Sual: Namazda şaşırıp İhlas sûresinin son âyeti okunmasa veya Felak sûresinin son iki âyeti okunmasa veya Tin sûresinin ilk âyeti okunduktan sonra şaşırıp son üç âyeti okunsa yahut Beyyine sûresinin tek âyeti okunduktan sonra şaşırıp başka okunamasa yahut Kadir sûresinin ilk iki âyeti okunduktan sonra şaşırıp hiç okunamasa namaz bozulmuş olur mu?
CEVAP
Hiçbiri namazı bozmaz, secde-i sehv de gerekmez.

Ölçüsü şu: Üç âyet miktarı okunmuşsa namaz tamamdır. Yahut üç kısa âyet miktarı, bir uzun âyet okunmuşsa, gerekli zamm-ı sûre okunmuş olur.

Kıraat ve zamm-ı sûre
Sual: Dört rekâtlı sünnetlerin her rekâtında Kur'an okumak farz mıdır?
CEVAP
Namazda Kur'an okumaya (Kıraat) denir. Nâfilelerin, sünnetlerin ve vitir namazının her rekâtında kıraat farzdır, her rekâtta Fâtiha ve zamm-ı sûre okumaksa vacibdir. Fâtiha veya zamm-ı sûre okununca kıraat farzı yerine gelir. (Kuduri)

Uzun âyet okumak
Sual: 4 âyet olan Kureyş sûresinden sonra 7 âyet olan Maun sûresini okumak ve ikinci rekâtta birinci rekâttakinden 3 âyet fazla okumak mekruh olduğuna göre, birinci rekâtta bir âyet olan Âyet-el kürsî, ikincide 6 âyet olan Nas sûresi okunabilir mi?
CEVAP
Evet, okunabilir. Âyet-el kürsî bir âyet ise de, Nas sûresinden uzundur.

Zamm-ı sûre okurken
Sual: (Zamm-ı sûre okurken Besmele çekilse de olur, çekilmese de olur) deniyor. Hangisi daha efdaldir?
CEVAP
Fâtihadan sonra, Besmele çekmek lâzım değildir. Çekerse iyi olur. Şâfi'î mezhebini taklîd eden hanefîlerin bu Besmeleyi okumaları lâzımdır. Sonra bir sûre veyâ üç âyet okur. Fâtihadan sonra, imâm ve cemâ'at, sessiz olarak, (Âmîn) der. İmâm ile kılarken, cemâ'at Fâtiha ve sûre okumaz. (Âmîn), (Kabûl et) demekdir. (Tam İlmihal)

Zamm-ı sûre okurken
Sual: Namazda Fâtiha’dan sonra zamm-ı sûre okurken nelere dikkat etmek gerekir?
CEVAP
İbni Âbidin hazretleri buyurdu ki: Her namazda, ikinci rekâtta, birinciden üç âyet uzun okumak [Mesela, Kevser sûresinden sonra Kâfirun sûresini okumak] mekruhtur. İmamın aynı namazların aynı rekâtlarında, aynı âyetleri okumayı âdet edinmesi mekruhtur. (Yalnız kılanlar için de, her namaz için böyledir) denildi. Ara sıra başka âyet de okumalıdır. Birinci rekâtta okuduğunu, ikinci rekâtta da okumak tenzihen mekruhtur. Birincide Nas sûresini okumuşsa, ikincide tekrar okur. Çünkü tersine [yani Nas’tan önceki sûrelerden birini] okumak, daha kerihtir. İkincide, birinci rekâtta okuduğundan sonraki bir kısa sûreyi atlayarak, daha sonrakini okumak [Mesela Nasr sûresini okuduktan sonra Tebbet sûresini atlayıp İhlas’ı okumak] mekruhtur. Bir rekâtta, sırayla birkaç sûre okumak mekruh değilse de, bir sûre okumak efdaldir. İkincide, birincide okuduğundan önceki âyetleri veya sûreleri okumak mekruhtur. Kur’an-ı kerimi Mushaf’taki sırayla okumak, her zaman vacibdir. Bir kısa sûre kadar üç âyet okumak, bir uzun âyet okumaktan efdaldir. (S. Ebediyye)

Namazda sûre okurken
Sual: Namazlarda ikinci rekâtta okuduğumuz sûreler, birinciden üç âyet miktarı uzun olursa mekruh olur mu? Bu husus, farz, sünnet ve nâfilelerde aynı mıdır?
CEVAP
Evet, hem farz, hem sünnet, hem de diğer nâfilelerde böyledir. Ancak nâfilelerde üçüncü ve dördüncü rekâtlarda da zamm-ı sûre okunur. Üçüncü rekâtları birinci ve ikinci rekâtlardan uzun okumak mekruh olmaz. Çünkü nâfilelerde her iki rekât müstakil bir namaz sayılır. (Halebî)

Hep aynı sûreleri okumak
Sual: Farz namaz kılarken aynı rekâtlarda hep aynı sûre veya âyetleri okumak caiz midir?
CEVAP
Mekruh olur. (Hindiyye)

Eğer başka sûre bilmiyorsa, okuması mekruh olmaz, ama bir iki sûre daha ezberlemeye çalışmalıdır.

Uzun bir âyetten sonra kısa sûre
Sual: Uzun bir âyetten sonra, kısa bir sûre okumak caiz midir?
CEVAP
Caizdir, mesela birinci rekâtta Âyet-el kürsi’yi, ikinci rekâtta ise, Kevser veya İhlas sûresini okumak mekruh olmaz. (Hindiyye)

Yanılıp üç kere okumak
Sual: (Namazda yanılıp bir âyeti üç kere okumak namazı bozar) diyorlar. Bir sûreyi üç kere okumak da bozar mı?
CEVAP
Bir âyeti veya sûreyi üç kere, beş kere hattâ on kere okumakla namaz bozulmuş olmaz. Çünkü Kur’an okumak namaza mâni bir iş değildir. Fakat mekruh olur. Dört rekâtlı namazların birinci ve ikinci rekâtında, zamm-ı sûre iki veya daha fazla okunursa, secde-i sehv gerekir. Üçüncü ve dördüncü rekâtlarda ise, Fâtiha veya zamm-ı sûre, ne kadar çok tekrar edilirse edilsin secde-i sehv gerekmez.

Her gün aynı sûreleri okumak
Sual: Ben sadece Fil, Kevser ve İhlas sûrelerini biliyorum. Bir gün bütün farz ve kaza namazlarında Fil sûresi ile İhlas’ı okuyorum. İkinci gün ise Kevser ile İhlas sûresini okuyorum. Üçüncü gün tekrar birinci gün okuduklarımı, dördüncü gün ise ikinci gün okuduklarımı okuyorum. Namazlarım mekruh oluyor mu?
CEVAP
Hayır, mekruh olmuyor. Her gün farklı sûre okumuş oluyorsunuz. Ancak başka sûreler de ezberleyip okumak iyi olur.

Zamm-ı sure okurken
Sual: Namazda, Fatiha’dan sonra zamm-ı sûre okurken nelere dikkat etmelidir?
Cevap: İbni Âbidin hazretleri 364. sayfada buyuruyor ki:
“İmamın Cuma ve bayram namazlarından başka her namazda, birinci rekatte, ikinci rekatte okuduğunun iki misli uzun okuması sünnettir. Yalnız kılan, her rekatte aynı miktarda okuyabilir. Her namazda ikinci rekatte birinciden üç âyet uzun okumak mekruhtur. İmamın aynı namazların aynı rekatlerinde aynı âyetleri okumayı âdet edinmesi mekruhtur. Yalnız kılanlar için de her namaz için böyledir denildi. Ara sıra başka âyet de okumalıdır. Birinci rekatte okuduğunu ikinci rekatte de okumak tenzihen mekruhtur. Birincide Kul euzü bi-Rabbinnas okursa ikincide tekrar okur. Çünkü tersine okumak daha kerihtir. İkincide birincideki âyetin devamını okumak efdaldir. İkincide birinci rekatte okuduğundan sonraki bir kısa sûreyi atlayarak, daha sonrakini okumak mekruhtur. Bir rekatte sıra ile birkaç sûre okumak mekruh değil ise de, bir sûre okumak efdaldir. İkincide birincide okuduğundan önceki âyetleri veya sûreleri okumak mekruhtur. Kur’an-ı kerimi Mushaf’taki sıra ile okumak her zaman vacibdir. Hatim indirirken, Kul euzü’leri okuduktan sonra hemen Fatiha ve Bekara sûresi başından beş âyet okumak çok sevabdır. Bir kısa sûre kadar üç âyet okumak, bir uzun âyet okumaktan efdaldir.” (Seadet-i Ebediyye s.216)

Sual: Dişi ağrıyan, dişine koyduğu ilaç sebebiyle, namazda okunması gereken duaları okuyamazsa ne yapar?
Cevap: Bu konuda Halebî-yi kebîrde deniyor ki:“Diş ağrısını kesen ilaç, okumaya mâni oluyorsa ve vaktin sonu ise, imama uyar. İmam bulamazsa, okumadan kılar.” Çünkü, ağrı meşakkat olup, zaruri hasıl olmuştur.