(Ev, tarla, zamanla veya mekânla mühayee olunur) ne demektir?
Mühayee ne demektir?
CEVAP
Mühayee, mülkiyeti ortak olan bir malın getirilerinin ortaklar arasında bölüşülmesi demektir. Bunlar yani ev, tarla, hacimle ölçülmediği veya tartılmadıkları için kendilerinden farklı bir şekilde faydalanmak faiz olmaz demektir. Birkaç örnek verelim:
1- İki kişinin, farklı değerlerde ortak iki evi olsa, uyuşurlarsa, iyi evde birinin, kötü evde ötekinin oturması caizdir.
2- Biri diğerinden kıymetli olsa da, ortak oldukları evde ortağın birinin oturması, diğerinin tarlayı ekmesi caizdir.
3- Ortak tek ev olsa, bir yıl birinin, öteki yıl diğerinin oturması caizdir. Tarla da bunun gibidir, bir yıl birinin, öteki yıl diğerinin ekmesi caizdir.
Ortakların hissesi
Sual: (Ağaç, yün, süt gibi ayn [misli, benzeri] olan şeylerde mühayee olmaz. Eğer, bunları mühayee edip, hisselerinde hâsıl olan farkı helalleşseler, yine helal olmaz) ne demektir?
CEVAP
Hacimle ölçülen veya tartılabilen şeyleri, ölçmeden paylaşmak faiz olur demektir. Birkaç örnek verelim:
1- Bir ağaçtaki meyveleri bir yıl ortağın birinin, öteki yıl diğerinin alması caiz olmaz. Her yılınkini eşit olarak paylaşmaları gerekir.
2- Meyve bahçesi varsa, ağaçlar çoksa, belli sayıdaki ağaçların meyvesini ortağın biri, diğer ağaçtakileri de diğeri alamaz. Hepsinin toplanıp bölüşülmesi gerekir.
3- İnek tek ise, ineği bir gün biri sağsa, öteki gün diğeri sağsa yahut bir ay biri sağsa, bir ay öteki sağsa caiz olmaz. Her gün alınan sütün eşit olarak paylaşılması gerekir.
4- İnekler, koyunlar çoksa, hayvanların bir kısmını biri sağsa, ötekilerini de diğer ortak sağsa caiz olmaz. Her gün sağılan sütleri ortakların her gün paylaşmaları gerekir.
5- Ortak olan koyunların yününü bir yıl biri, diğer yıl öteki kırkıp alsa caiz olmaz. Her yıl kırkılıp ortaklar arasında eşit olarak paylaşılır.
6- Koyunların yarısının yününü biri alsa, diğer yarısını da öteki ortak alsa caiz olmaz. Hepsi kırkılıp ortaklar arasında eşit olarak paylaşılır.
7- Birkaç tarladan çıkan buğdayın veya başka mahsulün değerine göre paylaşmak caiz olmaz. On teneke iyi buğday yerine ötekinin on bir teneke kalitesiz buğday alması caiz değildir. Kalitesiz de olsa eşit olarak paylaşmaları gerekir.
