Ayağa kalkmak

CEVAP
Ana babamıza, hocamıza, âlime, âmirimize, seyyidlere ve şeriflere ayağa kalkılır.

Resulullah efendimizi görenler ayağa kalkınca, onlara, (Başkalarının birbirlerine saygı duruşu yaptıkları gibi, benim için ayağa kalkmayın! Ben de, sizin gibi bir insanım. Herkes gibi yer içer ve yorulunca otururum) buyurdu. (H.L.O.İman)

Kendisi için böyle buyurmuşsa da, ayağa kalkılması gerekenleri de bildirmiştir. Hazret-i Ömer’in rivayet ettiği bir hadis-i şerifte buyuruluyor ki:
(Şu beş kimse için ayağa kalkılır! Ana babaya, size Kur’an-ı azimüşşan öğreten hocaya, ilmine hürmet için âlime, şerefleri dolayısı ile seyyidlere ve adaleti sebebiyle âdil sultana.) [M. Cihar-i Yari Güzin]

Ensar-ı kiramın toplandığı yere, reisleri olan Sad bin Muaz hazretleri gelince, Resulullah efendimiz, (Reisiniz için ayağa kalkın!) buyurdu. (Faideli Bilgiler)

Bir hadis-i şerifte de şöyle buyuruluyor:
(Kureyş için ayağa kalkmayın; ancak Hasan ile Hüseyin ve onların sülalesi [seyyidler ve şerifler] müstesnadır.) [Hatîb]

Merak-ıl-felah kitabında diyor ki:
Gelen büyüğe karşı ayağa kalkmak, gelen böyle yapılmasını sevmezse, mekruh değildir. Severse, kendisine mekruh olur. Şerrinden korkup kalkana mekruh olmaz. Giderken kalkmak da böyledir. Âlimin ve âdil sultanın, ana babanın elleri öpülür. (İslam Ahlakı)

Buradan başka büyüklere de ayağa kalkmanın caiz olduğu anlaşılmaktadır.

Sual: Biz otururken oraya, birisi gelince ayağa kalkmak gerekir mi?
Cevap: Bu konuda İbni Âbidînde buyuruluyor ki:
“Büyükler geldiği zaman, kalkarak karşılamak müstehabtır. Kendi gelince, kalkılmasını sevmek mekruhtur. Kur’ân-ı kerimi, ekmeği öpmek caizdir.”