Kul, ahirette Cehenneme atılırken, (Ya Rabbi, bana gücümün yetmediğini emrettin, ben de yapamadım, beni Cehenneme atman zulüm değil mi) demez mi?
Sorgusuz ceza
CEVAP
Öyle demesi yanlış olur. Allahü teâlânın, günahsız insanı Cehenneme atması
kendi mülkünü kullanmak olup, zulüm olmadığına göre, bu da aynısı değil midir?
Bir emri yapmak için gücü yeteni de, yetmeyeni de, Cehenneme atması, kendi
mülkünü kullanmak değil midir? Kendi mülkünü kullanmaya kim zulüm diyebilir ki?
Burada başkasının mülküne tecavüz yok ki, zulüm denebilsin.
Allahü teâlâ için adalet, kendi mülkünde olanı kullanmak demektir. Zulüm ise,
başkasının mülküne tecavüzdür. Kâinat ve içinde bulunan her şeyin yaratıcısı,
Allahü teâlâdır. Ondan başka yaratıcı bulunmadığına ve hiç kimse, hiçbir şeye
sahip olmadığına göre, Rabbimizin yaptığı işler, hiç kimsenin malına, mülküne
tecavüz değildir. Onun yaptığı işler için, (Adalete uymuyor) denilemez. Yasak
ettiği bir şeyi, daha sonra serbest bırakabildiği gibi, önceden serbest ettiği
bir şeyi de daha sonra yasaklayabilir. Mülk Onundur, dilediği gibi kullanır.
Kimse hesap soramaz. Buna rağmen, iman edip iyi amel işleyenleri Cennete
koyacağına söz verdi. Sözünden dönmeyeceğini de bildirdi. Bir âyet-i kerime
meali şöyledir:
(Allah, verdiği sözden asla dönmez.) [Al-i İmran 9, Zümer 20, Rad
31]
İmam-ı Eş’arinin sözleri
Sual: Herkese Lazım Olan İman kitabında, (Eş’arî ve
Mutezile mezheplerine göre, mümkün olmayan bir şeyin yapılmasını, Allahü
teâlânın emretmesi caiz değildir. Kendisi mümkünse de, insanların gücü
yetmediği şeyleri emretmesi de, Mutezileye göre caiz değildir. Eş’arîye göre,
bu caizdir; fakat emretmemiştir. İnsanın havada uçmasını emretmek böyledir)
deniyor. İmam-ı Eş’ari, Ehl-i sünnetin iki imamından biri olduğuna göre, caiz
demesinin sebebi nedir?
CEVAP
Caiz demesi, (Emretseydi, Allahü teâlânın adaletine aykırı olmaz, zulüm
olmazdı) demektir. Yine aynı kitapta deniyor ki: Allahü teâlâ için adalet,
kendi mülkünde olanı kullanmak demektir. Zulüm ise, başkasının mülküne
tecavüzdür. Kâinat ve içinde bulunan her şeyin yaratıcısı Allahü teâlâdır.
Ondan başka yaratıcı bulunmadığına ve hiç kimse, hiçbir şeye sahip olmadığına
göre, Rabbimizin yaptığı işler, hiç kimsenin malına, mülküne tecavüz değildir.
Onun yaptığı işler için, (Adalete uymuyor) denilemez. Allahü teâlâ, kullarının
kimisine sevab vermeye, kimisine azap yapmaya mecbur değildir. Âsilerin,
günahkârların hepsini Cennete koysa, fazlına, ihsanına yakışır. İtaat, ibadet
edenlerin hepsini Cehenneme atsa, adaletine aykırı olmaz. (H. L. O.
İman)
Allahü teâlâ bu ümmete merhamet ederek, güç yetmeyen şeyleri emretmemiştir.
İmam-ı Eş’ari, (Emretmemiştir; ama emretseydi zulüm olmazdı. Çünkü
kendi mülkünü kullanmış olur) demek istiyor. Yani Müslümanları
Cehenneme, kâfirleri Cennete atsa, adaletine aykırı olmaz; ama Müslümanları
Cennete, kâfirleri Cehenneme koyacağına söz vermiştir. Sözünden dönmeyeceğini
de bildirmiştir. Yani mümin olarak ölen, garanti Cennete gidecek, kâfir olarak
ölen ise sonsuz olarak Cehennemde kalacaktır.