Dinimizde hayânın yeri çok mühimdir...
06/04/2020 Pazartesi Köşe yazarı V.T
Hayâsı olan, Allahü teâlâdan utandığı için günah işlemekten çekinir.
Ebü'l-Fazl Bedrüddîn Esedî hazretleri Şafiî fıkıh âlimidir. 798 (m.
1395)’de Şam’da doğdu. Zamanın büyük âlimlerinden ilim tahsil ettikten sonra
Şam medreselerinde ders verdi. Sonra Dârül’adl müftülüğü ve kadı nâibliği
yaptı. 874'te (m. 1470) vefat etti. Bir dersinde şunları anlattı:
Fuhuş, çirkin söz demektir. Haddi aşan her şeye fahiş denir. Buradaki
manası çirkin olan işleri açık kelimelerle anlatmak, müstehcen konuşmak
demektir. Cima için ve abdest bozmak için kullanılan kelimeleri söylemek
böyledir. Bu kelimeleri söylemek fuhuştur. Çünkü bunları söylemek, mürüvvete ve
diyanete uygun değildir, hayayı, utanmayı giderir ve başkalarını gücendirir. Cimayı,
abdest bozmayı ve necaseti anlatmak gerektiği zaman, açık olarak söylememeli,
kinaye olarak söylemelidir! Kinaye, bir şeyi, açık manaları başka olan
kelimelerle anlatmaktır. Edepli olan, salih olan, fuhuş söylemeye mecbur
olunca, kinaye olarak söyler. Mesela, Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerimde, cima için
lems [dokunmak] kelimesini söylemiştir.
Dinimizde hayânın, utanmanın yeri çok mühimdir. Hayâsı olan, Allahü
teâlâdan utandığı için günah işlemekten çekinir. İnsanlardan utanmayan
Allah'tan da utanmaz. Açıktan günah işleyen kimse, hem insanlardan, hem de
Allah’tan çekinmediğini gösterir. (Allah’ın bildiğini kuldan ne saklayayım)
demek doğru değildir. Gizli işlediği bir günahı başkalarına açıklamak doğru
değildir, hayâsızlıktır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Hayâ ve az
konuşmak imandan, fahiş söz ve çok söz nifaktandır.) Hayâ, imanın esasındandır.
Allahü teâlâdan utanmak, imanın kuvvetli olduğuna, hayâsızlık da imanın zayıf
olduğuna alamettir. Hayâsız kimsenin küfre düşmesi kolay olur. Hadis-i şerifte,
(Hayânın azlığı küfürdür) buyuruldu. Hayâsız kimse, zamanla küfre kadar
gidebilir. Hayâ imanın esasındandır. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Hayâ, iffet, dile hâkim olmak ve akıl imandandır. Cimrilik, fuhuş, çirkin
sözlü olmak ise hayâsızlıktan ve münafıklıktandır.)
(Fahiş ve çirkin sözlerden şiddetle kaçının!)
(Mümin, ayıplamaz, lanet etmez, fahiş söz söylemez.)
(Cennet, fahiş ve çirkin söz konuşana haramdır.)
(Allahü teâlâ, fahiş ve çirkin söz söyleyeni sevmez.)
(Allah’tan sakınan, insanlardan da sakınır.)
Hayâsız olan mürüvvetsiz olur. İnsanları, böyle kimselerin zararından
sakındırmak için onların gıybetini yapmak caizdir. Hadis-i şerifte,
(Hayâ cilbabını [örtüsünü] üzerinden atanları gıybet etmek günah olmaz)
buyuruldu.
