Mahremsiz sefere çıkmak

CEVAP
Şafii mezhebinde de kadın mahremsiz sefere [üç günlük yola] gidemez. Diğer mezheplerde de mahremsiz sefere gidemez. Çünkü hadis-i şerifte buyuruluyor ki:
(Allah’a ve ahiret gününe inanan bir kadının, yanında kocası veya mahremi olmadan üç günlük ve daha fazla bir yola sefere çıkması helal olmaz.) [İbni Mace]

Sual: Bazı hanımlar mesela Konya’dan İstanbul’a yanlarında mahremleri olmaksızın gidip geliyorlarmış. Bu konuda Şafii mezhebini taklit ettiklerini ifade ediyorlarmış. Böyle bir şeyin aslı var mıdır?
CEVAP 
Böyle bir şeyin aslı yoktur. Şafii mezhebinde de kadınlar mahremsiz sefere çıkamazlar. Sadece farz olan hacca gidebilirler. Bu konuda da taklit etmek caiz olmaz.

Konya’daki bayanlar, mahremsiz İstanbula gelip gidemezler. Tam İlmihal’de diyor ki:
Hür kadının, zevci veya ebedi mahrem akrabasından biri yanında bulunmadan, yalnız veya başka kadınlarla yahut akıl, baliğ ve salih olmayan mahremi ile üç günlük yola gitmesi [üç mezhepte] haramdır. Şafii mezhebinde, kadınlar ile mahremsiz olarak, farz olan hacca gidebilir. (Kadın, mürâhik olan, yani büluğa yaklaşmış, oniki yaşındaki mahremi ile sefere gidebilir). (Kadihân)da diyor ki, (Kadın, salih cemaat ile sefere gidebilir). [Bu iki kavil, zaruret halinde caiz olur.]

Bir kadın, üç günlük sefere, ancak kocası ile, fâsık olmayan ebedi mahrem akrabası ile veya [ihtiyaç halinde] mürahık erkek çocuğu ile gidebilir. Fâsık olan mahremi ile sefere çıkamaz. Salih mahremi yoksa, zaruret halinde yalnız çıkmaktansa, fâsık mahremiyle çıkmak daha uygun olur. [Mürahık 12 yaşını doldurmuş, henüz balig olmamış çocuk demektir. Mahrem, kardeş, amca, dayı gibi yakın akraba demektir.]

Diyelim siz hanımınızı Isparta’ya götürüp geldiniz. Daha sonra o kocasının yanına yani sizin yanınıza uygun vasıtalarla mahremsiz gelebilir.

Sual: İhtiyar kadın, yalnız sefere çıkabilir mi?
CEVAP
Çıkabilir. Ama fitne zamanında çıkmamalıdır.

Sual: İhtiyar kadın, 55 yaşından büyük olan mı?
CEVAP
Evet.

Sual: Mukim hanım, başka şehirdeki zevcinin veya mahreminin yanına mahremsiz gidebilir mi?
CEVAP
Mukim gidemez. Seferdeki hanım gidebilir.

Sual: Bir kızın, abla ve eniştesiyle sefere çıkması caiz mi?
CEVAP
Zaruret halinde caiz.

Sual: Kadın, ana babasının yanına Antalya'ya gitmek için İstanbul'dan yalnız başına uçakla gidebilir mi? Hayzlı iken gidebilir diye bir şey var mı?
CEVAP
Gidemez. Hayzlı iken de gidemez. Antalya'da ise, İstanbul'a kocasının yanına gelebilir.

Sual: Kadın, seferden yalnız başına ne zaman döner?
CEVAP
Zevcinin, mahreminin bulunduğu her yere yalnız dönebilir. Tenha olmamak da lazımdır.Yani uygun bir vasıta ile gelmelidir.

Sual: Çok ihtiyar kadın, mahrem olmayan akrabasını ziyaret için, çok ihtiyar erkekle sefere çıkabilir mi?
CEVAP
Evet.

Sual: Hanımım yalnız başına Ankara'dan Konya'ya gidecek. Hayzlı olarak sefere çıkıyor. Konya'da seferi olur mu?
CEVAP
Yanında kocası veya mahremi bulunmayan hayzlı kadının sefer niyeti ile yola çıkması kıymetsizdir. Yani Konya'da seferi olamaz. Temizlendikten sonra 104 kilometre daha gitmeden önce kaldığı yerde seferi olamaz. Eğer Konya'dan temiz olarak çıkıp Ankara'ya geri dönse, çıktığından itibaren seferi olur. Ankara vatan-i aslisi değilse ve orada 15 günden az kalırsa Ankara'da da seferi olur. Ankara vatan-i aslisi ise orada çok az kalsa bile seferi olmaz.

Hayzlının seferi olması
Sual: Yanında kocası veya mahremi bulunmayan hayzlı kadın, sefere çıksa, sonra henüz seferdeyken hayzı bitse, seferi olduğu için namazlarını kısaltabilir mi?
CEVAP
Böyle bir kadının seferiliği geçersizdir. Temizlendikten sonra, seferi uzaklıktaki yere gitmeye karar verip yola çıkarsa, o zaman seferi olur. Fıkıh kitaplarında deniyor ki:
Yanında kocası veya mahremi olmayan hayzlı kadın, uzun yola çıksa, seferi olamaz. Hayz bitince, bulunduğu yerden üç günlük yola giderse, ancak o zaman seferi olur. (S. Ebediyye)

Sefere çıkan hayzlı kadın, temizlenince, varmak istediği yere üç günden az bir mesafe kalmış olursa, bu kadın, sahih kavle göre namazlarını tamam kılar. (Halebi)

Halebi kitabındaki bu ifadede de, seferdeki hayzlı kadının, gideceği yere üç günden az kalırsa seferilik hükmü geçerli olmuyor, namazlarını tam kılar deniyor.

Hayzlı bir kadın, temizlenir de varacağı yere iki günlük mesafe kalırsa, sahih kavle göre, büluğa eren çocuk gibi namazlarını tamam kılar. (Dürr-ül muhtar)

Dürr-ül muhtar kitabındaki bu ifadede de, seferdeki hayzlı kadın, gideceği yere üç günden az kalırsa seferi sayılmadığı için, namazlarını tam kılar deniyor. Seferde iken büluğa eren çocuk da, üç günlük yola gitmeden seferi olmaz deniyor.

Mahremsiz sefere çıkmak
Sual: Vatan-i aslim Adapazarı’dır. Ailem İstanbul’da, Üsküdar’da oturuyor. Beyim, bayrama yakın beni İzmit’e kadar getirip, (Buradan Üsküdar’a yalnız gidebilirsin, çünkü seferilik mesafesinden az) dese, Üsküdar’a kadar mahremsiz gitmem caiz midir? Üsküdar’da 15 günden az kalacağıma göre, seferi oluyor muyum, kurban kesmem vacib midir?
CEVAP
İzmit-Üsküdar arası seferilik mesafesinden az olduğu için mahremsiz gidebilirsiniz. Ancak Adapazarı’ndan Üsküdar’a gitmek niyetiyle yola çıktığınız için seferisiniz. Seferi olunca, kurban kesmeniz vacib olmaz, ama keserseniz iyi olur, sevab olur.

Kadının tek başına yola çıkması
Sual: Bir kadın, yalnız başına kısa veya uzun yolculuk yapabilir mi?
CEVAP
Tam İlmihâl'de buyruluyor ki:
Ebedî mahrem akrabâsından biri veyâ zevci yanında bulunmıyan kadının üç günlük yola gitmesi câiz değildir. İmâm-ı a'zam Ebû Hanîfeden ve imâm-ı Ebû Yûsüfden "rahmetullahi teâlâ aleyhimâ" gelen habere göre, hür kadının bir günlük yere mahremsiz gitmesi mekrûhdur. Bir günden az mesâfeye sâlih erkekler arasında mahremsiz gidebileceği, (Fetâvâ-yı Hindiyye) beşinci cildde yazılıdır.

Kadının sefere çıkması
Sual: Bir kadın, sefer uzaklığındaki yani 104 km’lik bir yere, yalnız başına uçakla veya otobüsle gidebilir mi?
CEVAP
Tam İlmihâl'de buyruluyor ki:
(Berîka) ve (Hadîka) kitâblarında diyor ki, (Hür kadının, zevci veyâ ebedî mahrem akrabâsından biri yanında bulunmadan, yalnız veyâ başka kadınlarla yâhud âkıl, bâlig ve sâlih olmıyan mahremi ile üç günlük yola gitmesi [üç mezhebde] harâmdır. Şâfi'î mezhebinde, kadınlar ile mahremsiz olarak, farz olan hacca gidebilir.) (Hindiyye)de nafaka bahsinde ve (Tahtâvî), (Dürr-ül-muhtâr) ve (Dürr-ül-müntekâ)da hac bahsinde diyor ki, (Kadın, mürâhık olan, ya'nî bülûğa yaklaşmış, oniki yaşındaki mahremi ile sefere gidebilir). (Kâdîhân)da diyor ki, (Kadın, sâlih cemâ'at ile sefere gidebilir). [Bu iki kavl, zarûret hâlinde câiz olur.] (Mecelle)de dokuzyüzseksen altıncı maddede diyor ki, (Sinn-i bülûğun mebdei, erkekde on iki ve kızda dokuz yaşları doldurmakdır. Müntehâsı, ikisinin de onbeş yaşdır. Onbeş yaşını ikmâl edince bâlig sayılırlar.

Oniki ve dokuz yaşlarını doldurup da, bâlig olmamış çocuğa (Mürâhık) denir.)

Kadın seferden dönebilir
Sual: Bir kız veya evli kadın, yalnız sefere çıkamıyor, fakat seferden dönebiliyor. Nerelere dönebiliyor?
CEVAP
Sadece devamlı ikamet ettiği yere dönebilir. Çünkü oraya gelip orada yaşamak zorundadır. Orada ya kocasıyla veya babasıyla kalıyordur, ya oğlu, kardeşi, amcası, dayısı gibi bir mahremiyle kalıyordur. Yahut mahrem akrabası yoktur, yalnız kalıyordur. Burası devamlı kaldığı yer olduğu için, buradan mahremsiz sefere çıkamazsa da, buraya dönebilir.

Dönerken seferi veya mukim olmasının önemi yoktur. Meşru şekilde sefere çıkmıştır. Orada altı ay, bir sene kalmıştır, salih bir cemaat veya mürahık bir mahremi de yoksa, emin bir vasıtayla dönebilir.