Yalan söylemek büyük günahtır
07/10/2020 Çarşamba Köşe yazarı V.T
Yalan söylemek haramdır, çok büyük günahtır. Ancak caiz olduğu yerler
vardır...
Ebü'l-Mehâsin İbnü'l-Cevzî hazretleri Hanbelî fıkıh âlimidir. Büyük âlim
Ebü'l-Ferec İbnü'l-Cevzî'nin oğlu olup, 580 (m. 1185)’de Bağdat'ta doğdu.
Babasından ve buradaki büyük âlimlerden kıraat, tefsir, hadis, fıkıh dersleri
tahsil etti. Müstansıriyye Medresesi'nde Hanbelî mezhebi müderrisi olarak görev
yaptı. 656 (m. 1258)’de vefat etti. Bir dersinde şunları anlattı:
Yalan söylemek haramdır, çok büyük günahtır. Ölmemek için leş yemek caiz
olduğu gibi, ölümden kurtulmak için yalan söylemek de caizdir. Yalanın caiz
olduğu yerlerden bazıları şunlardır:
Savaşta... Hazret-i Ali (radıyallahü anh) otururken düşmanın biri, aniden
karşısına kılıçla çıkıp, (Şimdi seni benim elimden kim kurtarabilir?) der.
Hazret-i Ali de, parmağı ile adamın arkasını gösterip (Peki dövüşelim; fakat
iki kişiyle mi?) der. Düşman, arkamdaki kim diye bakınca, Hazret-i Ali,
kılıcını çekip, düşmanını zararsız hâle getirir... Düşman, oturan insana
yaptığı kendi hilesini görmeden (Bana hile yaptın?) der. Hazret-i Ali de, (Ama
asıl sen beni gafil avlayacaktın ya) der ve şu hadis-i şerifi bildirir: (Harb
hiledir.)
İki Müslümanı barıştırmak için... Üç günden sonra dargın durmak
günahtır. Dargın olan iki Müslümanı barıştırmak için aralarını bulucu yalan
söylemek caizdir.
İki Müslümanın aralarının açılmasını önlemek için... Araları bozulmak
üzere olan iki Müslümanın aralarının açılmasını önlemek için yalan söylemek
caiz olur. İyiliğe vesile olan yalan, fitneye sebep olan doğrudan makbuldür.
Eşi ile iyi geçinmek için... Eşler birbirini idare etmek için
yalan söyleyebilir. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
İbni Erkam hazretleri, Hazret-i Ömer’e (radıyallahü anhüma), (Eşim beni
sevmiyor. Sevmediğini de yüzüme karşı söyledi. Böyle bir eş ile yaşamak
istemem) dedi. Hazret-i Ömer, kadına (Niçin kocanızın yüzüne karşı öyle
söylediniz) buyurdu. Kadın, (Yalan söylememek için. Yoksa burada yalana izin
var mıdır?) dedi. Hazret-i Ömer, (Elbette burada yalan söylemeye izin vardır.
Bir kadın, kocasını sevmese de, onu üzmemek için, yalan söylerse günah olmaz)
buyurdu.
Zâlimden, bir Müslümanın bulunduğu yeri gizlemek için...
Müslümanın malını zalimlerden korumak için...
Müslümanı memnun etmek için...
Müslümanın günahını, sırrını ve ayıbını gizlemek için...
Fakire ikram için...
Haklı iken, karşısındakine sen haklısın demek...
