“İnsan, açlık ile tokluk arasında yemeli!..”
07/12/2024 Cumartesi Köşe yazarı V.T
"Kadı efendi, bana yemek yemede ölçüm ne olsun, söyler misin?”
Yahyâ bin Eksem hazretleri Hanefî fıkıh âlimlerinin
büyüklerindendir. 775 (H.159) senesinde Türkistan’da Merv’de doğdu. Bağdad ve
Kûfe’de İmâm-ı Muhammed Şeybânî, Abdullah bin Mübârek ve daha başka âlimlerin
derslerini dinleyip icazet aldı. Basra şehrine kâdı tâyin edildi. 856 (H.242)
senesinde hacdan dönerken Medîne yakınlarında Rebeze’de vefât etti.
Yahyâ bin Eksem, Me'mûn’un çocuklarının terbiyesi ile
görevlendirilmişti. Me’mûn zamanında mahkeme reisliği yapıyordu. Ona birisi
gelip; “Allahü teâlâ kâdımıza iyilikler verip, hâlini iyi eylesin. Bana yemek
yemede ölçüm ne olsun, söyler misin?” dedi. Yahyâ bin Eksem; “Açlık ile tokluk
arasında yiyeceksin” dedi. O kimse tekrâr; “Gülmede ölçü ne olacak?” deyince;
“Yüzünde açıklık olacak, fakat sesini yükseltmeyeceksin” cevâbını verdi.
“Ağlama hakkında ne dersin?” diye sorunca; “Allahü teâlânın korkusundan
ağladığını kimseye söyleme!” cevâbını verdi. “Amellerimi gizleme husûsunda ne
söylersin?” deyince; “Gücünün yettiği kadar gizle” diye cevap verdi. “Amelimden
ne kadar göstereyim?” deyince de; “Sâlih kimselerin sana uyacağı, insanların
sana îtimâd edebileceği kadar” cevâbını verdi... Bu suâlleri soran şahıs,
aldığı cevaplardan çok memnun oldu.
Yahyâ bin Eksem hazretleri vefât ettikten sonra,
kendisini sevenlerden Ebû Abdullah Hüseyin isminde bir zât onu rüyâda görüp;
“Allahü teâlâ sana ne muâmele eyledi?” diye sordu. Yahyâ, cevâbında; “Allahü
teâlâ bana; (Yâ Yahyâ! Sen dünyâda, benim için şu, şu amelleri yapmıştın, değil
mi?) buyurdu. Ben de; 'Yâ Rabbî! Ben yaptığım amellere değil, bana rivâyet
edilen bir kudsî hadîse îtimâd edip ümitlendim' dedim. Allahü teâlâ; (O
hadîs-i kudsî nedir?) buyurdu. Ben de; 'Bana Mu’ammer, İmâm-ı Zührî’den, o
dahi Urve’den, o dahi hazret-i Âişe-i Sıddîka’dan, o dahi hazret-i Peygamber
efendimizden, o dahi hazret-i Cebrâil’den o dahi Allahü teâlâdan haber
verdiler. Allahü teâlâ (Ben azîmüşşân, İslâmda ağaran saç ve sakala
azâb etmekten hayâ ederim) buyurdu' dedim. Allahü teâlâ
hazretleri, o zaman; (Sen ve Mu’ammer ve İmâm-ı Zührî ve Urve ve Âişe ve
Muhammed aleyhisselâm ve Cebrâil sâdıksınız. Ben azîmüşşân dahi seni magfiret
ettim) buyurdu."
Yahyâ bin Eksem hazretleri buyurdu
ki: “Koğucunun zararı, sihirbazın zararından daha çoktur. Koğucu az bir zaman
içerisinde öyle zararlar yapar ki, sihirbaz onu bir ayda yapamaz.”
