Fıkıh ilminin kısımları
27/09/2020 Pazar Köşe yazarı O.Ü
Fıkhın ibâdât kısmını kısaca öğrenmek, her Müslümana farzdır.
Sual: Fıkıh ilminin kıymeti ve kısımları nelerdir?
Cevap: Fıkıh ilmi çok geniştir. Hepsi, dört büyük kısma ayrılır:
1-İbâdât olup, beşe ayrılır: Namaz, oruç, zekât, hac, cihad. Her birinin dalları
çoktur. Görülüyor ki, cihada hazırlanmak ibadettir. Peygamber efendimiz din
düşmanları ile cihadın iki türlü olduğunu bildiriyor. İş ile, söz ve yazı ile.
İş ile cihada hazırlanmak, yeni silahları yapmasını ve kullanmasını öğrenmek
farzdır. Bu cihadı devlet yapar. Milletin, devlet kanunlarına, emirlerine
uyarak cihada iştirak etmesi farzdır. Zamanımızda ikinci savaş, yani
dinsizlerin yazı ile, film ile, radyo ile, her çeşit propaganda ile saldırması
aldı, yürüdü. Buna da karşı koymak cihaddır.
2-Münâkehât: Evlenme, boşanma, nafaka ve daha nice dalları vardır.
3-Mu'âmelât olup, alışveriş, kira, şirketler, faiz, miras... gibi birçok
bölümleri vardır.
4-Ukûbât, yani cezalar olup, başlıca beşe ayrılmaktadır. Kısâs, sirkat, zina,
kazf, riddet, yani mürted olmak cezalarıdır.
Fıkhın ibâdât kısmını kısaca öğrenmek, her Müslümana farzdır. Münâkehât ve
mu'âmelât kısımlarını öğrenmek, farz-ı kifâyedir. Yani, başına gelenlerin
öğrenmesi farz olur. Tefsir, hadis ve kelâm ilimlerinden sonra, en şerefli
ilim, fıkıh ilmidir. Aşağıdaki hadis-i şerifler, fıkhın ve fıkıh
âlimlerinin şerefini göstermeye kâfidir:
(Allahü teâlâ, bir kuluna iyilik etmek isterse, onu fakih yapar.)
(Bir kimse fakih olursa, Allahü teâlâ, onun özlediği şeyleri ve rızkını,
ummadığı yerlerden gönderir.)
(Allahü teâlânın en üstün dediği kimse, dinde fakih olandır.)
(Şeytana karşı bir fakih, bin âbidden, ibadeti çok yapandan daha
kuvvetlidir.)
(Her şeyin dayandığı bir direk vardır. Dinin temel direği, fıkıh
bilgisidir.)
(İbadetlerin efdali, en kıymetlisi, fıkıh öğrenmek ve öğretmektir.)
İmâm-ı a'zam Ebû Hanîfe hazretlerinin üstünlüğü, bu hadis-i şeriflerden de
anlaşılmaktadır.
Hanefî mezhebindeki dinî hükümler, Eshab-ı kiramdan olan Abdullah ibni Mes'ûd hazretlerinden başlayan yol ile meydana çıkarılmıştır. Yani mezhebin reisi olan İmâm-ı a'zam Ebû Hanîfe hazretleri, fıkıh ilmini, Hammâd'dan, Hammâd da, İbrâhîm-i Nehaî'den, bu da, Alkama'dan, Alkama da, Abdullah bin Mes'ûd hazretlerinden, bu da Resûlullah efendimizden almıştır.
