İbadetlerin önemine göre sıralaması
29/10/2021 Cuma Köşe yazarı O.Ü
İbadetler, Müslümanlara yapılması emir olunan şeyler, dört
kısımdır: Farz, vacib, sünnet, nafile.
Sual: Dinimizin ibadet olarak emrettikleri nelerdir, bunların
önemine göre sıralaması nasıldır?
Cevap: Bu konuda İbni Âbidînde buyuruluyor ki:
“Meşrû'ât, yani ibadetler, müslümanlara yapılması emir olunan
şeyler, dört kısımdır: Farz, vacib, sünnet, nafile. Allahü teâlânın açık olarak
bildirdiği emirlerine Farz; açık olmayıp, zan ederek anlaşılan emirlerine Vacib
denir. Farz veya vacib olmayıp, Resulullah efendimizin kendiliğinden emrettiği
veya yaptığı ibadetlere Sünnet denir. Bunları devamlı yaparak, nadiren terk
etmiş ve terk edenlere birşey dememiş ise, Sünnet-i hüdâ veya Müekked sünnet
denir. Bunlar, İslam dininin şiârıdır yani, bu dine mahsusturlar. Başka
dinlerde yoktur. Vacipleri terk edeni görünce, terk etmesine mani olurdu.
Kendisi ara sıra terk etmiş ise, Sünnet-i gayr-ı müekkede denir. Müekked
sünneti, özürsüz olarak devamlı terk etmek mekruh, küçük günah olur. Allahü
teâlâ, bütün ibadetlere sevap vereceğini vadetti, söz verdi. Fakat, ibadete
sevap verilmesi için, niyet etmek lazımdır. Niyet, emre itaat ve Allahü
teâlânın rızasına kavuşmak için yaptığını kalbinden geçirmek demektir.
Bu üç kısım ibadeti belli zamanlarda yapmaya Edâ etmek denir.
Zamanında yapmayıp, zaman geçtikten sonra yapmaya Kazâ etmek denir. Edâ veya
kazâ ettikten sonra, kendiliğinden tekrar yapmaya Nâfile ibadet denir. Farzları
ve vacibleri nâfile olarak yapmak, müekked sünnetleri yapmaktan daha çok sevap
olur.
Resulullah efendimizin ibadet olarak değil de, âdet olarak,
devamlı yaptığı şeylere Sünnet-i zevâid denir. Elbiseleri, oturması, kalkması,
iyi şeyleri yapmaya sağdan başlaması böyledir. Bunları yapanlara da sevap
verilir. Bunlara sevap verilmesi için, niyet etmek lazım değildir. Niyet
edilirse, sevapları çoğalır. Zevâid sünnetleri ve nâfile ibâdetleri terk etmek
mekruh olmaz.”
Bunlarla beraber, âdete bağlı şeylerde de Resulullah efendimize
tabi olmak, dünyada ve ahırette, insana çok şey kazandırır ve çeşitli
saadetlere yol açar.
Sual: Maliki mezhebinde, kullanılmış su ile
de abdest alınabilir mi?
Cevap: Menâhic-ül-ibâd kitabında deniyor ki:
“Müsta'mel, kullanılmış su, Maliki mezhebinde hem temizdir, hem de temizleyicidir. Yani müsta'mel su ile abdest alınır ve gusül edilir.
