Ezan-ı Muhammedî bugüne kadar nasıl okundu?
05/02/2020 Çarşamba Köşe yazarı H.Y
Ezân okumak, hicretten önce Mekkede, Mirâc gecesi başladı. Hicretin birinci
senesinde, namaz vakitlerini bildirmek için emrolundu.
Dinde tahrif hareketleri -25-
Asr-ı saâdetten günümüze kadar, namaz vakitlerini bildirmek için okunan
ezan-ı Muhammedî hakkında fıkıh ve ilmihal kitaplarında şunlar
bildirilmektedir:
1. Ezân okumak, hicretten önce Mekkede, Mirâc gecesi başladı. Hicretin birinci
senesinde, namaz vakitlerini bildirmek için emrolundu.
2. (Mevâhib-i ledünniyye)de diyor ki: (Hicretin birinci
senesinde, Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”, Eshâb-ı kirâma sordu.
Kimisi, namaz vakitlerini bildirmek için, Nasârâ/Hristiyanlar gibi nâkûs, yani
çan çalalım dedi. Kimisi, Yahûdiler gibi boru çalınsın dedi. Kimisi de, namaz
vakti ateş yakıp yukarı kaldıralım dedi. Resûlullah, bunları kabûl
etmedi. Abdüllah bin Zeyd bin Sa’lebe ve hazret-i Ömer rüyada
ezân okumasını görüp söylediler. Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem” bunu
beğenip, namaz vakitlerinde böyle ezân okunmasını emir buyurdu.)
3. (Mir’ât-ül haremeyn) kitâbının Medîne kısmında diyor ki: (Ezân
okumak, hicretin birinci senesinde, Medînede başladı. Bundan önce, namâz
vakitlerinde yalnız (Essalâtü câmi’a) denirdi. Medîne'de ilk
ezân okuyan, Bilâl-i Habeşîdir. Mekke'de ise, Habîb bin
Abdürrahmândır. Cuma namâzındaki birinci ezân, Hazret-i Osmânın
sünnetidir. Önceleri, bu da câmi içinde okunurdu. Abdülmelik zamânında
Medîne vâlisi olan Ebbân bin Osmân hazretleri minârede okuttu.
Melik Nâsır bin Mensûr, yediyüz [700] senesinde, cuma ezânından önce,
minârelerde salâtü-selâm okuttu. İsrâîl Peygamberleri, sabâh ezânından önce
tesbîh okurlardı. Eshâb-ı kirâmdan Mesleme bin Mahled, Mısır'da vâli iken,
ellisekiz [58] senesinde, Hazret-i Muâviye’nin emri ile ilk
minâreyi yaptırıp, müezzin Şerhabîl bin Âmire sabâh ezânından
önce salât verdirdi).
4. Beş vakit namaz ve kaza namazları için ve cuma namazında hatîbin
karşısında, erkeklerin ezân okuması sünnet-i müekkededir. Vitir, bayram,
teravih ve cenâze namazları için ezân ve ikâmet okunmaz. İkâmet, ezândan dahâ
efdaldir. Ezân ve ikâmet, kıbleye karşı okunur. Okurken konuşulmaz ve selâma
cevap verilmez. Konuşursa, her iksi de tekrar okunur
5. (Dürr-ül-muhtâr)da diyor ki: (Ezândan sonra salât ve
selâm okumak, ilk olarak 781 senesinde, Sultân Nâsır Salâhuddînin emri ile
Mısır’da başladı).
6. (Tebyîn-ül-hakâık)da ve (Tahtâvî)de
diyor ki: (Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”, Bilâl-i
Habeşîye, (İki parmağını kulaklarına koy! Böylece, sesin çok çıkar) buyurdu.
Elleri kulaklara koyarsa iyi olur. Böyle yapmak, ezânın sünneti değil ise de,
sesin çoğalmasının sünnetidir. Çünkü, rüyâda, melek okurken böyle yapmamıştır.
Ezân okumak için değil, okumayı, sesi arttırmak için sünnet olmuştur. Çünkü,
sesini yükseltir buyurularak, sebep gösterilmiş, hikmeti bildirilmiştir.
