Allahü teâlâ her şeyi sebeplerle yaratır!..
22/12/2023 Cuma Köşe yazarı A.D
Bütün
varlıkların bir düzen içinde olduklarını görüyoruz. Allahü teâlâ varlıkları
sebeplerle yaratmasaydı, dünyada hiç düzen olmazdı.
Bir
okuyucumuz "İmam-ı Rabbani hazretleri, ikinci cildin 62. mektubunda, (Allahü
teâlâ, birçok düzen ve fayda için, her şeyi sebeple yaratmaktadır. Eğer, her
şeyi sebepsiz olarak, hemen yaratsaydı, âlemde nizam, düzen kalmaz,
karmakarışık olurdu) buyuruyor. Bu ifadeyi nasıl
anlamalı" diyor.
Allahü
teâlânın âdeti şöyledir ki, her şeyi sebeplerle yaratmaktadır. Böylece, madde
âlemine ve sosyal hayata düzen vermektedir. Sebepsiz yaratsaydı, âlemdeki bu
nizam, bu düzen olmazdı. Mikroplar hastalığa, bulutlar yağmura, güneş hayata,
katalizörler birçok kimya reaksiyonlarının hızlanmasına ve hayvanlar, bitkisel
maddelerin et, süt, bal hâline gelmelerine, yapraklar organik maddelerin
sentezine sebep oldukları gibi, insanlar da, uçak, otomobil, ilaç, elektrik
motorlarının ve daha nice şeylerin yapılmasına sebep olmaktadır. Bütün bu sebeplere
kuvvet, tesir veren Allahü teâlâdır. İnsanlara fazla olarak akıl ve irade de
vermiştir. Sebeplere, vasıtalara yaratıcı denmez. (S.
Ebediyye)
Canlı
cansız bütün varlıkların bir düzen içinde olduklarını görüyoruz. Her maddenin
yapısında, her olayda, her reaksiyonda, hiç değişmeyen nizam, matematik
bağlantılar olduğunu öğreniyoruz. Bu düzenleri, bağlantıları, fizik, kimya,
astronomi ve biyoloji kanunları diye isimlendiriyoruz. Bu değişmez düzenden
faydalanarak, sanayi, fabrikalar kuruyor, ilaçlar yapıyor, Ay'a gidiyor,
yıldızlarla, atomlarla bağlantı kuruyoruz. Radyolar, televizyonlar,
bilgisayarlar ve internet siteleri yapıyoruz. Mahlûklarda, bu düzen olmasaydı,
her şey rastgele olsaydı, bunların hiçbirini yapamazdık. Her şey çarpışır,
bozulur, felaketler olurdu. Her şey yok olurdu. Varlıkların düzenli,
bağlantılı, kanunlu olmaları, bunların kendiliklerinden, rastgele var
olmadıklarını, her şeyin bilgili, kudretli, gören, işiten, dilediğini yapan bir
varlık tarafından var edildiklerini göstermektedir. O, dilediklerini var
etmekte ve yok etmektedir. Her şeyi var etmeye ve yok etmeye, başka şeyleri
sebep yapmıştır. Sebepsiz yaratsaydı, varlıkların birbiri arasında bu düzen
olmazdı. Her şey karmakarışık olurdu. Onun varlığı da belli olmazdı. Hem de,
fen, medeniyet hâsıl olamazdı. (İ. Ahlakı)
Allahü teâlâ varlıkları sebeplerle yaratmasaydı, dünyada hiç
düzen olmazdı. Mesela yer çekimi kanununu yaratmasaydı, hiçbir şey yerde
duramaz, hepsi havada uçardı. Rabbimiz, suya kaldırma kuvveti vermeseydi,
gemiler, balıklar yüzemezdi. Biyoloji kanunlarını yaratmasaydı, çocuk olmazdı.
Kimya kanunlarını yaratmasaydı ilaçlar olmazdı, ineğin yediği ot, et ve süt
hâline gelmezdi, arı bal yapamazdı... Bunlar gibi daha yüzlerce, binlerce örnek
verilebilir...
