Satıcının malını övmesi
15/10/2018 Pazartesi Köşe yazarı O.Ü
Satılan malı, olduğundan aşırı methetmemeli, övmemelidir. Çünkü, yalan söylemiş olur...
Sual: Tüccarların, pazarcıların kısaca herhangi bir malı pazarlayanların, satanların, sattıkları malı övmelerinin ve bu konuda yemin etmelerinin dinimiz açısından bir mahzuru var mıdır?
Cevap: Bu konuda Kimyâ-i se'âdet kitabında buyuruluyor ki:
“Satılan malı, olduğundan aşırı methetmemeli, övmemelidir. Çünkü, hem yalan söylemiş, hem aldatmış, hem de zulmetmiş olur. Hatta, doğru olarak da, müşterinin bildiği şeyi söylememelidir. Çünkü, bu da faydasız söz olur. Kıyamet günü her sözden sual olunacaktır. Beyhude, lüzumsuz söz söyleyenler, hiç özür bulamayacaktır. Yemin ile satmaya gelince, yalan yere yemin etmek haramdır. Yani büyük günahtır. Doğru yemin ederse, az bir şey için Allahü teâlânın ismini söylemek saygısızlık olur. Hadîs-i şerifte buyuruldu ki; (Alışverişte vallahi böyledir, vallahi öyle değildir diye yemin edenlere ve sanat sahiplerinden, yarın gel, öbür gün gel diye sözünde durmayanlara yazıklar olsun!) Bir hadîs-i şerifte de buyuruldu ki: (Malını yemin ederek beğendiren kimseye kıyamet günü merhamet edilmeyecek, acınmayacaktır.) Yunus bin Abîd hazretleri ipekli kumaş tüccarı idi. Malını satarken hiç methetmez, övmezdi. Çırağı, bir gün, kumaşı gösterirken, müşterinin yanında; “Ya Rabbi! Bu Cennet kumaşından bana da nasip et!” deyince, Yunus bin Abîd hazretleri, bu sözün kumaşı methetmek, övmek olacağını düşünerek, kumaşı kaldırıp sattırmadı.”
***
Sual: Bir malın ayıbını boya ile veya yama yaparak, gizleyip, kapatıp satmakta, dinimiz açısından bir mahzuru var mıdır?
Cevap: Her sanatta hile yapmamak farzdır. Çürük iş yapmak ve gizlemek haramdır. İmâm-ı Ahmed ibni Hanbel hazretlerinden, gizli yama yapmayı sordular. “Kendi giymesi ve müşterinin giymek istemesi ile caiz olup, hile olarak yapmak, yani gizli yamayı, yeni diye satmak günahtır. Aldığı para haramdır” buyurdu.
***
Sual: Namaz kılarken, rükuyu unutup secdeye giden bir kimsenin namazı bozulur mu?
Cevap: Namazın farzlarından bir rüknü terk eden kimse, bu rüknü namaz içinde ifa etmez, yerine getirmez ise, namazı bozulur.
***
Sual: Namaz kılarken bir kelimelik konuşma da namazı bozar mı?
Cevap: Namaz kılarken bir kelime de söylense namazı bozar. Hatta bilerek, bilmeyerek, zorla veya unutarak da söylemek, hep bozar.
