İnsanlarla iyi geçinmek...
16/01/2022 Pazar Köşe yazarı S.K
Peygamber Efendimiz
buyurdu ki: "İslamiyet; Allahü teâlânın emirlerine kıymet vermek, hürmet
etmek, O’nun yarattığı kullarına şefkat etmek, demektir."
Allahü tealanın emirlerini yapmak, yasaklarından kaçınmak lazım olduğu gibi
insanların hakların gözetmek, onlarla iyi geçinmek de lazımdır... Akıllı kimse,
insanlarla iyi geçinir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(İyi geçinmek aklın
başıdır.) [Beyheki]
İyi geçinmek yani
geçim ehli olmak için bazı hususlara dikkat etmek lazım. İnsanlara karşı tatlı
dilli ve güler yüzlü olmalı. Fakat, kötülere ve itikadı bozuk olanlara müdahene
etmemeli, onun bozuk yolundan razı olduğunu zannettirmemelidir. [Müdara,
İslamiyet'in dışına çıkmadan, gönül almaktır. Müdahene, birinin
gönlünü alırken, İslamiyet'in dışına çıkmak, günaha girmektir.]
İnsanlara sıkıntı
vermemeli, onlardan gelen sıkıntılara da katlanmalı. Her zaman kendini haklı
görmemeli. Ben haklıyım demek geçimsizliğe yol açar. İnsanlar arasında söz
taşımamalı. Onlara iyilik etmeli. Hep kendini düşünmemelidir. İnsan beraber
olduğu kimselerin rahatsız olduğu şeylerden sakınırsa, aralarında sıkıntı
olmaz.
Peygamber Efendimiz
“sallallahü aleyhi ve sellen” Ebû Hüreyre'ye "radıyallahü anh" (İyi
huylu ol!) buyurdu. İyi huy nedir deyince;
(Senden uzaklaşana
yaklaşıp nasîhat et ve sana zulmedeni affet ve malını, ilmini, yardımını senden
esirgeyene bunlar bol bol ver!) buyurdu. [Eşi’at-ül- lemeât]
İslam âlimlerinden
Yusuf bin Esbat "rahmetullahi aleyh" şöyle buyurdu: "Din
kardeşine güler yüzlü, tatlı sözlü, eli açık (cömert), sabırlı ve kibirsiz
davranmalıdır. Her özrünü kabul etmelidir."
Evliyanın
büyüklerinden Hasan-ı Basri hazretleri buyurdu ki:
"Rastladığın
kimse yaşça senden büyükse de ki: Bu zat benden büyük olduğu için, dine daha
çok hizmet etmiştir... Yaşça senden küçüğe rastlarsan, bu daha küçük.
Benim günahım bunun günahlarından çok... Akranına rastlarsan, ben kendi
kabahatimi biliyorum. Bununkini bilmiyorum. O hâlde bu benden
iyidir, şeklinde düşünmelidir."
Dosta, düşmana, iyi,
kötü, herkese iyi davranmalı, fitne çıkarmamalı, düşman kazanmamalıdır.
İnsanlara yapılacak en faydalı iyilik, en kıymetli hediye, tatlı dil ve güler
yüzdür. İneğe tapanları görünce, ineğin ağzına ot vererek, düşmanlıklarına mâni
olmalıdır! Hâfız-ı Şirazi'nin, "Dostlara doğru söylemeli, düşmanları
güler yüz ve tatlı dil ile idare etmelidir" sözüne uymalı, af
dileyenleri affetmelidir! Herkese karşı iyi huylu olmalı, yumuşak söylemeli,
kızarak, suçlayarak, azarlayarak sert söylememelidir! Kimseyi başkalarının
yanında mahcup duruma düşürmemelidir. Kimse ile münakaşa etmemelidir!
Münakaşa, dostluğu azaltır, düşmanlığı artırır.
Hadis-i şerifte
buyuruldu ki:
(Haklı iken de, münakaşayı terk edene, Cennette bir köşk verilir.) [Taberani]
