İbadetlerin önemine göre sıralaması
16/06/2021 Çarşamba Köşe yazarı O.Ü
“Meşrû'ât, yani ibadetler, Müslümanlara yapılması emrolunan şeyler, dört
kısımdır..."
Sual: Dinimizin ibadet olarak emrettikleri nelerdir, bunların önemine göre
sıralaması nasıldır?
Cevap: Bu konuda İbni Âbidînde buyuruluyor ki:
“Meşrû'ât, yani ibadetler, Müslümanlara yapılması emrolunan şeyler, dört
kısımdır: Farz, vacib, sünnet, nafile. Allahü teâlânın açık olarak bildirdiği
emirlerine Farz; açık olmayıp, zan ederek anlaşılan
emirlerine Vacib denir. Farz veya vacib olmayıp, Resulullah
efendimizin kendiliğinden emrettiği veya yaptığı ibadetlere Sünnet denir.
Bunları devamlı yaparak, nadiren terk etmiş ve terk edenlere bir şey dememiş
ise, Sünnet-i hüdâ veya Müekked sünnet denir.
Bunlar, İslam dininin şiârıdır yani, bu dine mahsusturlar. Başka dinlerde
yoktur. Vacipleri terk edeni görünce, terk etmesine mâni olurdu. Kendisi ara
sıra terk etmiş ise, Sünnet-i gayr-ı müekkede denir. Müekked
sünneti, özürsüz olarak devamlı terk etmek mekruh, küçük günah olur. Allahü
teâlâ, bütün ibadetlere sevap vereceğini vadetti, söz verdi. Fakat, ibadete sevap
verilmesi için, niyet etmek lazımdır. Niyet, emre itaat ve Allahü teâlânın
rızasına kavuşmak için yaptığını kalbinden geçirmek demektir.
Bu üç kısım ibadeti belli zamanlarda yapmaya Edâ etmek denir.
Zamanında yapmayıp, zaman geçtikten sonra yapmaya Kazâ etmek denir.
Edâ veya kazâ ettikten sonra, kendiliğinden tekrar yapmaya Nâfile
ibadet denir. Farzları ve vacibleri nâfile olarak yapmak, müekked
sünnetleri yapmaktan daha çok sevap olur.
Resulullah efendimizin ibadet olarak değil de, âdet olarak, devamlı yaptığı
şeylere Sünnet-i zevâid denir. Elbiseleri, oturması, kalkması,
iyi şeyleri yapmaya sağdan başlaması böyledir. Bunları yapanlara da sevap
verilir. Bunlara sevap verilmesi için, niyet etmek lazım değildir. Niyet
edilirse, sevapları çoğalır. Zevâid sünnetleri ve nâfile ibâdetleri terk etmek
mekruh olmaz.”
Bunlarla beraber, âdete bağlı şeylerde de Resulullah efendimize tabi olmak,
dünyada ve ahirette, insana çok şey kazandırır ve çeşitli saadetlere yol açar.
Sual: Maliki mezhebinde, kullanılmış su ile de abdest alınabilir mi?
Cevap: Menâhic-ül-ibâd kitabında deniyor ki:
“Müstamel, kullanılmış su, Maliki mezhebinde hem temizdir, hem de temizleyicidir. Yani müstamel su ile abdest alınır ve gusül edilir.
