Sofradan, doymadan evvel kalkmalıdır
22/04/2019 Pazartesi Köşe yazarı V.T
Yiyeceğin helâl olması lâzımdır. Allahü teâlâ helâl yenmesini emrediyor.
Muhammed Bâcûk Bakkâlî hazretleri Hanefî mezhebi fıkıh ve tefsîr âlimidir.
523 (m. 1129)’de Harezm’de vefât etti. Yemek yeme âdabı hakkında buyurdu
ki:
Yemeği yemeden önceki âdâb: Yiyeceğin helâl olması lâzımdır.
Allahü teâlâ helâl yenmesini emrediyor. Elleri yıkamalıdır. Hadîs-i
şerîfte “Yemekten önce elleri yıkamak, yoksulluğu, yemekten sonra yıkamak
ise, günahları giderir” buyuruldu. Yemek, yere serilen yaygı üzerine
konulmalıdır. Çünkü bu, tevâzu hâline daha yakındır. Peygamber efendimiz
(sallallahü aleyhi ve sellem), yemeği yaygı üzerinde yerdi.
Sofraya edebli bir şekilde oturmalıdır. Sağ ayağı dikip, sol ayak üzerine
oturmak sünnettir. Yemeği ibâdet ve tâatlara kuvvet bulmak niyetiyle yemelidir.
Yoksa yemek, lezzet almak, keyiflenmek için yenmez. Yemeği fazla yememeli, az
yemelidir. Yemeği ibâdete kuvvet kazanmak niyetiyle yemenin doğruluğu, doymadan
önce yemeği bırakmakla anlaşılır. Çünkü doymak, ibâdete mâni olur. Doymadan sofradan
kalkmak, ibâdete yardımcı olur. Acıkmadan yemek yememeli, doymadan önce
kalkmalıdır. Böyle yapan kimsenin tabibe ihtiyâcı olmaz.
Yemeği yalnız yememelidir. Hadîs-i şerîfte “İnsanların en şerlisi,
yalnız yiyen, başkasına vermeyen, yardım etmeyen ve kölesini
dövendir” buyuruldu.
Sofra başındaki âdâb: Yemeğin evvelinde Besmele çekmek, sonunda
Elhamdülillah demek. Bunlar seslice söylenir ki, başkalarının da hatırlayıp
söylemesine sebep olur. Sağ el ile ve önünden yemektir. Peygamber efendimiz
(sallallahü aleyhi ve sellem) bir keresinde, “Önünden ye” buyurdu.
Fakat meyve bundan müstesnadır. Çeşitli meyveler bulunan tabağın
ortasından almak caizdir.
Yemeğe tuzla başlayıp, tuzla bitirmelidir. Çünkü bunda şifâ vardır. Böyle
yapmak sünnettir. Lokmayı küçük almalı ve iyice çiğnemelidir. Ağzındaki lokmayı
yutmadıkça, diğer lokmayı almamalıdır. Ağzında lokma varken, diğer lokmayı
alırsa, yemekte acele etmek olur. Tabağın ve ekmeğin ortasından yememelidir.
Her ikisinin de bir kenarından başlayıp, öylece yemeğe devam etmelidir.
Hiçbir yemeği kötülememeli, yemek hoşuna giderse yemeli, hoşuna gitmezse
yememelidir.
Sıcak yemeğe üflememelidir. Yenilebilecek derecede soğuyuncaya kadar
beklemelidir. Doymadan evvel sofradan kalkmalıdır. Yemek yerken fazla su
içmemelidir.
