İstenmeden verilen hediyeyi almak
22/08/2021 Pazar Köşe yazarı O.Ü
"İstemeden
verilen şey, Allahü teâlânın gönderdiği rızıktır. Onu alınız!"
Sual: İstenmediği
hâlde, herhangi bir kimsenin verdiği hediyeyi kabul etmenin dinimiz açısından
hükmü nedir?
Cevap: Herhangi bir
kimse, kendi helal mülkü olan malından hediye verse, istenmeden verilen bu
hediyeyi kabul etmek sünnettir.
(Hediyeleşiniz,
birbirinize muhabbet ediniz!) hadîs-i şerîfi, Künûz-üddekâıkda
yazılıdır. Mektûbât-ı Ma'sûmiyye kitabında deniyor ki:
“Peygamber
efendimiz hazret-i Ömere hediye gönderdi. O da kabul etmeyip geri
gönderdi. Peygamber efendimiz, hediyeyi geri göndermesinin sebebini sorar. O
da;
-İnsan için hayırlı
olan, kimseden birşey almamaktır buyurdunuz deyince, Resulullah
efendimiz;
-İsteyip de almak için
demiştim. İstemeden verilen şey, Allahü teâlânın gönderdiği rızıktır. Onu
alınız! buyurdu. Hazret-i Ömer de;
-Allahü teâlâya yemin
ederim ki, kimseden birşey istemeyeceğim ve istemeden verileni alacağım dedi.
Hediye kabul etmenin
tevekküle mani olmadığı, Makâmât-ı Mazheriyye kitabında uzun yazılıdır.
Sual: Piyasada
fiyatlar yükseldiği zaman, devlet veya hükûmet tarafından kâr haddi konulabilir
mi?
Cevap: Normalde
piyasaya narh, fiyat konması caiz değildir. Çünkü hiçbir şeyin satışında kâr
haddi yoktur. Herkes, istediği kadar kâr ile satabilir. İbni Âbidînde
buyuruluyor ki:
“Enes bin Mâlik
radıyallahü anh buyurdu ki; Medîne-i münevverede, pahalılık oldu. Ya
Resulallah! Fiyatlar yükseliyor. Bize kâr haddi koyunuz denildi. (Fiyatları
koyan Allahü teâlâdır. Rızkı genişleten, daraltan, gönderen yalnız Odur. Ben,
Allahü teâlâdan bereket isterim) buyurdu. Dürr-ül-muhtârdaki
hadis-i şerifte de; (Kâr haddi koymayınız! Fiyat koyan, Allahü
teâlâdır) buyuruldu.
Piyasadaki
satıcıların, esnafın hepsi fiyatları, fahiş olarak, mal oluş fiyatının iki
misline çıkardığı, arttırdığı, millete zarar ve zulüm hâline geldiği
zamanlarda, hükûmetin, tüccarlara danışarak uygun bir narh, kâr haddi koyması
caiz olur.”
İslamiyette kâr haddi
yoktur. Yalnız, sıkışık durumda olanlara, yiyecek, giyecek ve barınacak lüzumlu
eşyayı yüksek fiyatla satmak haramdır.
Hükûmetlerin koyduğu bu fiyata uymak vaciptir. Bunun gibi, adaleti, milletin haklarını, hürriyetlerini koruyan kanunlara uymak da lazımdır. Bunları korumak için, kâfir bile olsa hükûmetlere yardımcı olmalıdır.
