Dört gözle beklediğimiz ramazan ayına kavuştuk
27/04/2020 Pazartesi Köşe yazarı R.A
Hadîs-i şerifte buyuruldu ki: “Hilâli görünce, oruç tutun, tekrâr görünce
orucu bırakın.”
Sevgili Peygamberimiz, bir hadîs-i şerîfinde, “(Ramazân) hilâli(ni)
görünce, oruç tutunuz, tekrâr (Şevvâl hilâlini) görünce de, orucu bırakınız
(bayram yapınız)” buyurmuştur.
Ramazân ayını tespit için, hilâli aramak ve görmek gerekir. Hilâli
gözetlemek, farz-ı kifâyedir. Aynı manada vâcib-i kifâye de denmiştir. Bazı
Müslümânlar hilâli gözetleyince, bu vazife diğerlerinden sâkıt olur.
Şeyhulislâm Mustafa Sabri Efendi diyor ki:
“Şabân ayının 29 çektiği hesap ile kesin olarak bilinse, gerçekten de 29
olarak çekse, ramazânın girişini tespit için hilâl gözetlense, hilâl doğduğu
hâlde, hava bulutlu olduğu için görülemese, şabân otuz gün olarak kabul edilir.
Yine bunun gibi, ramazân ayının 29 çektiği hesap ile kesin olarak bilinse,
gerçekte de 29 çekse, hava bulutlu olduğu için ramazânın 29’unda hilâl
görülmese, ramazânı otuza tamamlamak dînimizin emridir. Hadîs-i şerîfte, “Hilâli
görünce, oruç tutun, tekrâr görünce orucu bırakın” buyuruldu.” [Meseleler]
***
Ramazân ayının başlamasında hesâba, takvîme göre hareket edilmez. Hesapla,
hilâlin görüleceği gün değil, doğacağı gün, doğru olarak tespit edilir. Fakat
dînimiz, oruca başlamayı ve bayramı, hilâlin doğmasına değil, hilâlin
görülmesine bağlamıştır. Hilâl, ya hesapla bulunan günde veya bir gün sonra
görülür. Hesapla bildirilen günden önce aslâ doğmaz, doğmadığı için de
görülemez, çünkü Allahü teâlânın koyduğu nizâmda eksiklik, yanlışlık yoktur.
Güneşin ve ayın hangi sâatte doğup batacaklarını, çok önceden hesapla bilmek
mümkündür.
Yeni ayın hilâli, hesapla bulunan zamanda doğar, fakat havanın bulutlu
olması gibi sebeplerle bazen doğduğu gün görülmeyebilir.
Hilâli görmekle ramazânın başlaması, hesapla bulunandan bir gün sonra
olabilir, fakat bir gün önce olamaz, çünkü hilâlin, hesapla bulunan günden önce
doğması ve görülmesi mümkün değildir.
Ramazan ayının her yıl 30 gün çektiğini sananlar var. Hâlbuki kamerî aylar
bazen 29, bazen 30 gün çeker. Hep 30 çekse, hicrî yıl 360 gün olur. Her yıl
ramazân ayının, 10-11 gün erken gelmesinin sebebi, kamerî ayların bazen 29
çekmesinden dolayıdır.
Seyyid allâme İbn-i Âbidin (rahmetullahi aleyh) buyuruyor
ki:
“Ramazânın birinci gününü anlamak için takvîmlere göre hareket edilmez. Çünkü oruç, gökte yeni ayı görmekle farz olur. Peygamber Efendimiz, “Hilâli görünce oruca başlayın, hilâli görünce bayram edin” buyurdu. Hilâlin doğması hesapla bilinir. Hesap sahîh olup, hilâl, hesâbın bildirdiği gecede doğar, ama, o gece görülmeyip, bir gece sonra görülebilir ve oruca, hilâlin doğduğu gece değil, görüldüğü gece başlanır.” (İbn-i Âbidîn, Hâşiyetü Reddil-muhtâr, I, 289)
