Satılan malın kusurunu gizlemek
10/01/2022 Pazartesi Köşe yazarı O.Ü
Resûlullah efendimiz
(sallallahü aleyhi ve sellem) buyurdu ki: ''Ticarete hıyanet karışınca, bereket
gider.''
Sual: Satıcıların
bazıları, kusurlu, çürük malları gizleyip sağlamların arasına karıştırarak
satmaktadır, böyle yapmak dinimizce uygun mudur?
Cevap: Bu konuda
Kimyâ-i se'âdet de buyuruluyor ki:
“Malın ayıbını,
müşteriden gizlememeli, hepsini, olduğu gibi göstermelidir. Kusuru gizlemek,
hıyanettir. Malın iyi tarafını göstermek, karanlıkta göstermek zulüm, hile
olur. Resûlullah efendimiz, buğday satan birisinin buğdayına, mübarek
parmaklarını sokup, içinin yaş olduğunu görünce;
-Bu nedir? buyurdu.
-Yağmur ıslatmıştır
deyince;
-Niçin saklayıp
göstermiyorsun? Hile eden, bizden değildir buyurdu.
Birisi, üçyüz dirhem
gümüşe bir deve sattı. Devenin ayağında arıza vardı. Eshâb-ı kirâmdan Vâsile
bin Eska hazretleri orada idi. O anda dalgın idi. Devenin satıldığını
anlayınca, alanın arkasından koşup;
-Devenin ayağı
ârızalıdır dedi. Müşteri deveyi geri getirip, parasını aldı. Deveyi satan;
-Satışımı niçin
bozdun? deyince;
-Resûlullah
efendimizden işittim; (Satılan bir şeyin kusurunu gizlemek helal
değildir. O kusuru bilip söylememek de, kimseye helal değildir) buyurdu
ve Resûlullah efendimiz bizden söz aldı ki, Müslümanlara nasihat edelim. Onlara
merhamet edelim. Malın kusurunu saklamak, nasihat etmemek olur buyurdu.
Satıcıların, kusur
saklamamaları çok güçtür. Büyük cihat demektir. Bu cihadı kazanmak için, mal
alırken dikkat etmeli, kusurlu mal almamalıdır. Eğer kusurlu mal alırsa,
müşteriye söylemeyi niyet etmelidir. Eğer aldanırsa, ziyan etmiş olur.
Başkasını da ziyana. zarara sokmamalıdır. Kendisi, başkasına incinince,
başkalarını da kendinden soğutmamalıdır.
Şunu iyi bilmelidir
ki, hile ile rızık artmaz. Belki, malın bereketi gider. Hile ile azar azar
biriktirilen şeyler, ansızın gelen bir felaketle, birdenbire giderek geride
yalnız günahları kalır... Nitekim bir sütçü, süte su katardı. Bir gün, ansızın
sel gelip, ineği boğdu. Adam şaşkın bir hâlde düşünürken, çocuğu;
-Süte kattığımız sular
birikerek, gelip ineği götürdü dedi.
Resûlullah efendimiz
buyurdu ki:
(Ticarete hıyanet karışınca, bereket gider.) Bereket demek, az malın çok faydası olması, çok işe yaraması demektir. Az bir mal, bereketli olunca, çok kimsenin rahat etmesine, çok iyi işlerin yapılmasına yarar, faydalı olur.”