Akıl, nakil ile çatışırsa
19/06/2020 Cuma Köşe yazarı O.Ü
Akıl ile nakil çatışırsa, nakle uyulur, aklın yanıldığı anlaşılır.
Sual: Bazı reformistler; “Peygamberimiz; (Akıl ile nakil çatışırsa, akla
uymalıdır) buyuruyor. Dinin ihtiyaca göre değiştirilebileceği buradan
anlaşılmaktadır” diyorlar. Gerçekten din ihtiyaca göre değiştirilebilir mi?
Cevap: Aklın gösterdiği bir hakikat, hiç değişmez. Aklın gösterdiği delil
ile, naklin değiştirilebileceğini, İslam âlimleri bildirmektedir. Naklin
bildirdiğini değiştirmeye sebep olacak delili ortaya koymak, mantık ilminden haberi
olmayan reformcuların aklı ile olamaz. Resulullah Efendimiz, İslam bilgilerini
fen ve din bilgileri diye ikiye ayırdı. Din bilgileri, nakil ile anlaşılır.
Bunların kaynağı, Kur'ân-ı kerim ile hadis-i şeriflerdir.
His organları ile anlaşılan şeyler sınırlıdır. His organlarımız ile
anlayamadığımız şeyleri, akıl ile bulur, anlarız. Aklın da bir sınırı vardır.
Bu sınırın dışında olan bilgileri, akıl anlayamaz. Cennette, Cehennemde olan
şeyler, ibadetlerin nasıl yapılacağı ve din bilgilerinin çoğu böyledir. Akıl
bunlara eremez. Bu bilgilerde akıl ile nakil çatışırsa, nakle uyulur, aklın
yanıldığı anlaşılır.
Kur'ân-ı kerîmde dört şey bildirilmektedir: İman, Ahkâm,
Kısas ve Ahbâr. İnanılması lazım olan bilgilerde hiç
değişiklik olamaz. Her Peygamberin, her ümmetin inanışları arasında hiç ayrılık
yoktur. İkincisi olan ahkâm, Allahü teâlânın emirleri ve yasaklarıdır. Bunlarda
değişiklik olabilir. Fakat, bu değişikliği yalnız Allahü teâlâ yapmış ve
Peygamberleri ile değiştirmiştir. Kısas, geçmiş insanların,
ümmetlerin hâllerini, yaşayışlarını anlatmak demektir. Ahbâr,
geçmişte olmuş ve gelecekte olacak şeyler demektir. Kısas ve haberlerde
değişiklik olmaz. Din bilgileri arasında birbirleri ile çatışır gibi olanları
görülürse, bunlar yine akla uydurulmaz. Birbirlerine uydurulmaya çalışılır.
Akla düşen, böyle bilgileri, açıkça anlaşılabilene uygun anlamaktır.
İslam ilimlerinin ikincisi olan fen bilgileri, his organları ve bu organlara yardımcı aletlerle inceleyerek, hesap ederek ve deneyerek anlaşılan bilgilerdir. Bunların hepsi akıl, zekâ ile yapılır. Hepsinde akla güvenilir. Nakil ile fen bilgisinde çatışma olduğu zaman, akla uyulur. Yani nakil, akla uygun olarak açıklanır. Reformcunun işitmiş olduğu hadis-i şerif, işte bunu açıklamaktadır.
