Hilâli görünce oruca başlamak
21/03/2023 Salı Köşe yazarı O.Ü
Sual: Ramazan ayının başladığının
bilinmesi için, gökte hilâlin, yeni ayın görülmesi gerekir mi? Eğer böyle bir
durum yoksa nasıl hareket edilir?
Cevap: Bu
konuda Merâkıl-felâhtaki hadis-i şerifte;
(Ay'ı
görünce oruç tutunuz! Tekrar görünce, orucu bırakınız!) buyuruldu.
Bu emre göre, ramazan ayı, hilâlin yani yeni ayın görülmesi ile başlar. Hilâli
görmeden önce yapılan hesap ve takvim ile başlamanın caiz olmadığını, İbni
Âbidîn, Eşi'at-ül-leme'ât ve Ni'met-i islâm sahipleri bildirmişlerdir.
Şaban ayının otuzuncu gecesi, güneş gurub edince, batınca, hilâli aramak ve
görünce gidip kadıya haber vermek, vâcib-i kifâyedir.
Ramazan ayının girmiş olması için şabanın 29. günü, gurub
vaktinde hilâli, yani gökte yeni ayı aramak ve ayı görmek, eğer görülmezse,
şaban ayını otuz güne tamamlamak lazımdır. Şabanın otuzuncu günü öğle namazı
zamanına kadar oruç tutup, o gün ramazan olduğu ilan edilmezse, orucu bozmak
lazım olur. Bozmayıp oruca devam etmek tahrimen mekruhtur. Ramazana, hilâli
görmeden başlayıp, 29. gecesi bayram hilâli görülürse, şaban rüyet ile başlamış
ise, bayramdan sonra bir gün kaza edilir. Rüyet ile başlamamış ise, iki gün
kaza tutulacağı Hindiyye ve Kâdîhânda yazılıdır.
Bulutlu havada hilâli bir adil Müslüman kadın veya erkeğin
gördüm demesi ile, açık havada ise, birçok kimsenin şehadet etmesi, söylemesi
ile, kadı, ramazan olduğunu ilan eder. Kadı bulunmayan yerlerde, hilâlin bir
adilin gördüm demesi ile ramazan olur. İki adilin gördüm demeleri ile bayram
olur. Adil demek, büyük günah işlemeyen ve küçük günaha alışık olmayan
demektir. Adaleti şüpheli olanın da sözü kabul olunur. Ramazana ve bayrama
takvim ve hesap ile başlamak caiz olmadığı Fetâvâ-ı Hindiyyede de yazılıdır.
Hadîkada deniyor ki:
“Bidat sahibi olan yani yetmişiki fırkanın hepsi, Ehl-i kıble
oldukları hâlde, adil değildirler.” Dürr-ül-muhtârda şahitliği anlatırken
deniyor ki:
“Müslümanı kötülemek günahtır. Adaleti yok eder. Şahitliği kabul
olmaz.”
Bunun için, ramazanın, bayramın ve hac zamanının gelmesini ve
iftar ve namaz vakitlerini anlamakta ve bütün din işlerinde, mezhebsizlerin
sözlerine uymak caiz değildir.
Şabanın otuzuncu gecesi, bir şehirde hilâl görülünce, bütün dünyada oruca başlamak lazım olur.
