“Kırâat-i Seb’a” ve “Kırâat-i Aşere”...
27/01/2021 Çarşamba Köşe yazarı V.T
Kur’ân-ı kerîm, Arapçanın yedi lehçesi üzerine nâzil olmuştur.
Ca’fer Senhûrî hazretleri kırâat âlimlerindendir. 810 (m. 1407)’de
Kâhire’de doğdu. 894 (m. 1489)’da aynı yerde vefât etti. Kur’ân-ı kerîm
tecvidine dâir “El-Câmi’ul-müfid” isimli eseri meşhurdur. Bu eserinin baş
tarafında şunları yazmaktadır:
Kırâat ilmi, Kur’ân-ı kerîm’in nazım şekillerinden (yazıldığı gibi
okunmasından) ve tevâtür (sağlam ve güvenilir haber) hâlindeki ihtilaf
şekillerinden bahseder. Kırâatın başlangıcı ve esâsı tevâtüre dayanır. Yâni
nakil esâsına göredir. Kur’ân-ı kerîmi ilk okuyan Resûlullah
efendimizdir (sallallahü aleyhi ve sellem). Kur’ân-ı kerîm, Arapçanın
yedi lehçesi üzerine nâzil olmuştur. Cebrâil aleyhisselâm her sene bir kere
gelip, o âna kadar inmiş olan Kur’ân-ı kerîmi Levh-i mahfûzdaki sırasına
göre okur, Peygamber efendimiz dinler ve tekrar ederdi. Vefât edeceği sene iki
kere gelip tamâmını okudular...
Hazret-i Ebû Bekir (radıyallahü anh) halîfeliği zamanında Kur’ân-ı
kerîmi kâğıt üzerine yazdırdı. Buna “mushaf” veya “mıshaf”
denildi. Otuz üç bin sahâbî, bu mushafın her harfinin tam yerinde olduğuna söz
birliği ile karar verdiler.
Hazret-i Osman'ın (radıyallahü anh), hilâfeti zamânında bu mushaftan
Eshâb-ı kirâmın söz birliği ile Peygamber efendimizin vefât ettiği sene okuduğu
kırâat şekli olan “Kureyş” lehçesi üzerine altı tâne daha yazdırıldı ve sûreler
birbirinden ayrıldı. Bu Kur’ân-ı kerîm’e “Kırâat-i mütevâtir” denir.
Mütevâtir kırâatin, bugüne kadar hiç değişmeden sağlam ve güvenilir bir şekilde
okunmasını sağlayan ve hattâ kitaplara yazan yedi veya on imâm (âlim) olmuştur.
Artık bugün, Kur’ân-ı kerîm bunların bildirdiği şekilde
okunmaktadır...
Yedi kırâat âliminin bildirdiği kastedildiğinde “Kırâat-i Seb’a” on âlimin
bildirdiği için de “Kırâat-i Aşere” adı verilmiştir. Eshâb-ı kirâmdan okuduğu
bildirilen fakat söz birliği bulunmayan kırâate de “Kırâat-i Şâzze” denilmiş ve
bu şekilde okumak yasaklanmıştır.
Kur’ân-ı kerîm, Resûlullah efendimizden nasıl bildirildi ise öyle okunur. Eshâb-ı kirâmın söz birliği yaptığı okuyuş Kırâat-i mütevâtir olup, böylece okumak lâzımdır. Kırâat-i Şâzze ile okumak câiz değildir, günahtır. Hiçbir din âliminin bildirmediği bir şekilde okumak ise kesin olarak yasak olup, böyle okuyan dinden çıkar.
