Cemal, çirkinliği gidermektir
12/07/2019 Cuma Köşe yazarı O.Ü
Hadîs-i şerifte buyuruldu ki: "Allahü teâlâ cemildir. Cemal
sahiplerini sever."
Sual: Yemede, içmede, giyim kuşamda, ev içinde ve dışında kullanılacak
eşyalarda, binek vasıtalarında iyi, güzel olanları yemenin, içmenin, giymenin
ve kullanmanın dinen bir mahzuru var mıdır?
Cevap: Haram işlemek veya kullanmak, yalnız zaruret miktarı caiz olur. Mubah
olan şeyleri, farzları yapabilecek kadar kullanmak zarurettir ve farzdır.
İhtiyacı karşılamak için kullanmak ise, sünnettir. İhtiyaçtan fazla olan şeyin
menfaati varsa, menfaati için kullanmak caiz olur. Menfaati olmadığı zaman,
zararı da yoksa, zinet olur. Vakar, hürmet, sevgi hasıl etmek ve çok şükretmek
niyeti ile zinet eşyasını kullanmanın müstehab olduğu, İbni Âbidîn ve Bahr
kitaplarında yazılıdır. Hadîkada deniyor ki:
“Mubahlarda, şehrin âdetine uymamak şöhret olur. Bu ise, tahrimen
mekruhtur. Saç, sakal boyamak böyledir.” Zinet eşyasını kullanmak da böyledir.
Gayr-i müslimlerin yaşadıkları memleketlerde, İslâmın vakarını, şerefini
korumak ve şöhretten, fitneden sakınmak vaciptir. Zararlı olan şeye fudul, abes
ve mâlâyani denir. Bunu kullanmak tahrimen mekruh, farza mâni olursa, haram,
yani büyük günah olur. Bahr-ür-râıkda deniyor ki:
“Erkeğin tedavi için sürme çekmesi caizdir. Zinet için çekmesi caiz
değildir. Cemal ve Zinet kelimelerini
birbirleri ile karıştırmamalıdır. Cemal, çirkinliği gidermek, vakar sahibi
olmak ve şükretmek için, nimeti göstermek demektir. Gösteriş, öğünmek için,
nimeti göstermek, cemal olmaz, kibir olur. Nefsin zayıf, azgın olduğunu
gösterir. Cemal ise, nefsin terbiye edilmiş, olgun olduğunu gösterir. (Allahü
teâlâ cemildir. Cemal sahiplerini sever) hadîs-i şerifi, cemal sahibi
olmayı övmektedir. Cemal için yapılan bir şey, zinete de sebep olursa, zarar
vermez. Cemal için, temiz, güzel giyinmek mubahtır. Kibir için giyinmek ise,
haramdır. Böyle giyinince, hâlinde, başkalarına karşı davranışında bir
değişiklik olması, kibir alameti olur.”
Görülüyor ki, cemal, çirkinliğe, başkalarının iğrenmelerine, hakaret
etmelerine sebep olacak şeyleri yapmamak, bunları izale etmek, gidermektir.
Zinet, başkalarını imrendirecek, onlara üstünlük sağlayacak, tepeden bakacak,
öğünecek şeyleri yapmaktır.
Cemal için, bulunduğu yerde âdet olan şeylerden, haram olmayan en iyilerini
kullanmalıdır.