Namazı bozmayı mubah kılan sebepler vardır...
21/10/2024 Pazartesi Köşe yazarı V.T
Kendinin veya başkasının malını zayi olmaktan korumak için namazı
bozmak caiz olur.
Bedrüddîn Muhammed İbnü'l-Gars hazretleri Hanefî fıkıh
alimidir. 833'te (m. 1429) Kahire'de doğdu. Burada devrinin büyük âlimlerinden
fıkıh ilmi tahsil ettikten sonra Mekke’ye giderek ilmini ilerletti. Kahire'ye
dönerek medresede talebe yetiştirdi. 894'te (m. 1489) Kahire'de vefat etti.
Bir dersinde şunları anlattı:
Her namazı bozmayı mubah kılan sebepler şunlardır:
Yılanı öldürmek için, kaçan hayvanı yakalamak için, sürüyü kurttan kurtarmak
için, taşan tencereyi ateşten ayırmak için, kendinin veya başkasının malını
zayi olmaktan, yok olmaktan korumak için, abdest ve yel sıkıştırmasından
kurtulmak için, vaktin veya cemaatin kaçmasından korku olmadığı zaman, başka
mezhepte namazı bozan bir şeyden kurtulmak için. Mesela, dirhemden az necaseti
temizlemek için ve yabancı kadına dokunmuş olduğunu hatırlayınca, abdest almak
için, namazı bozmak caiz olur.
Her namazı bozmak farz [lazım] olan sebepler ikidir:
İmdat diye bağıran bir kimseyi kurtarmak için, kuyuya düşecek âmâyı, yanacak,
boğulacak kimseyi kurtarmak, yangını söndürmek için. Ana, baba, dede, nine
çağırınca, farz namazı bozmak vacib olmaz, caiz olur ise de, ihtiyaç yok ise,
bozmamalıdır. Nafile [sünnetler dahi] ise, bozulur. Bunlar, imdat isterse,
farzları da bozmak lazım olur. Namaz kıldığını bilerek çağırıyorlarsa, nafileyi
de bozmayabilir, bilmeyerek çağırdılarsa, bozması lazımdır.
Kapı çalınırsa dışarıdakini bekletmemek için namazı
bozmak caiz değildir. Kapıyı çalanın, en az dört rekât namaz kılacak kadar
beklemesi lazımdır. Akrebi, yılanı öldürmek için ve herhangi bir tehlike
hâlinde namazı bozmak caizdir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Namazda da
olsanız, yılanı, akrebi öldürün!) Sokmak ihtimali olan, yani yaklaşan yılanı ve
akrebi öldürmek namazı bozmaz ve mekruh da olmaz.
Namaz dışında mekruh olan
şeyler şunlardır: Helâda ve her yerde, abdest bozarken, kıbleye önünü ve
arkasını dönmek tahrîmen mekrûhtur. Unutulursa, üstünü kirletmek tehlikesi veyâ
başka tehlike varsa, mekrûh olmaz. İstincâ ederken, önünü, arkasını kıbleye dönmek,
güneşe, aya karşı abdest bozmak, tenzîhen mekrûhtur. Küçük çocukları bu
cihetlere karşı tutarak abdest etdirmek, tutan büyüğe mekrûh olur. Bunun gibi,
büyüklere harâm olan şeyi, küçüklere yaptırmak, yaptırana harâm olur. Meselâ,
oğlan çocuğuna ipek giydiren ve ziynet eşyâsı takan ve çocuklara içki içiren
kimse, harâm işlemiş olur.
