Özbekistân'daki büyük âlim ve velîler...
29/04/2019 Pazartesi Köşe yazarı R.A
Özbekistân çok mühim bir kültür diyârı;
çok büyük ulemâ ve evliyâ yatağı olan mübârek bir memlekettir. Buralar,
“Mâverâünnehir” diye anılır.
Kıymetli Okuyucularım!
Sizler, bu satırları okurken, bizler
inşâallah, vaktiyle atalarımızın yaşadıkları kadîm “Türkistân diyârı”,
eski “İpek Yolu” güzergâhı, “Mâverâünnehir
İlleri” olan Özbekistân’da (İslâm âlemindeki en büyük âlim
ve velîlerin bulunduğu Taşkent, Buhârâ ve Semerkant’ta)
olacağız.
Özbekistân’a 5. seyâhatimizi yapıyoruz.
[Bu vesileyle belirteyim ki, bendeniz, aynı zamanda, 3 dönemdir “Özbekistân
Dostluk ve Kültür Derneği” Başkanıyım. Bir dönem de Başkan
Yardımcılığım var.]
Hemen makâlemin başında ifâde edeyim ki,
her vatandaşımıza, her Türk’e, her Müslümâna, hatta her insana, manevî
açıdan ve tabii güzellikler bakımından çok zengin olan bu kültür
diyârını görmelerini, çok büyük ulemâ ve evliyâ yatağı olan
bu mübârek memleketi ziyâret etmelerini, dünyânın en nâdîde ahşâb
işlemelerini ve çini örneklerini, târihî ve turistik
beldeleri incelemelerini harâretle tavsiye ediyorum.
Özbekistân’da, hadîs âlimlerinin en büyüğü olan İmâm-ı Buhârî (rahmetullahi
aleyh), Ehl-i Sünnet’in en büyük 2 akâid imâmından biri olan İmâm-ı
Mâtürîdî (rahimehüllah) bulunmaktadır. Yine kendilerine “Silsile-i
Aliyye” denilen büyük âlim ve velîlerin üçte biri [12 zât] orada
bulunmaktadır. Kezâ, dünyânın en büyük cihângîrlerinden Tîmûr Hân ve
dünyanın en büyük astronomlarından Uluğ Bey orada medfûndur.
Bilindiği üzere, Müslümânlar,
Mâverâünnehr’e ilk defâ; m. 667’de el-Hakem bin Ömer el-Gıfârî komutasında
gelerek üç yıl kalmışlardır.
Daha sonra Vâlî Kuteybe bin
Müslim’in düzenlediği seferler netîcesinde, küçük bir kısım
hâriç, bütün bölge, Müslümânların hâkimiyetine girmiş ve bölgede
İslâmiyyet hızla yayılmıştır.
Bilindiği üzere, Özbekistân çok
mühim bir kültür diyârı; çok büyük ulemâ ve evliyâ yatağı olan mübârek bir
memlekettir. Buralar, “Mâverâünnehir” diye anılır.
“Mâverâünnehir”: “Amu Derya (Ceyhûn) ve
Siri Derya (Seyhûn) nehirleri arasında kalan ünlü Türk ülkesi”nin adıdır. Bu târihî belde bugün, Özbekistân, Kalpakistân’ın bir
bölümü ile Tâcikistân, Kırgızistân’ın güney kısmını; Kızılkum Çölü ile
Kazakistân’ın bir kısmını içine almaktadır. 660.000 km2 yüzölçümü vardır. Bölgede,
çoğunluğunu Türklerin teşkil ettiği 16 milyon insan yaşamaktadır.
Bu bölgelerde, ilk çağlardan beri
Türkler ve İrânlılar yaşamıştır. Buralarda Asya
Hun, Göktürk ve Uygur İmparatorlukları; Sâmânîler; Karahânlı, Gazneli,
Büyük Selçûklu ve Hârezmşâhlar Devletleri; Tîmûr İmparatorluğu, Çağatay
Hânlığı ve Şeybânîler hâkim olmuşlardır. [Yarın
inşallah, birazcık, konunun detaylarından bahsedelim.]
