İnsanlardan yiyecek, giyecek istemek
18/05/2021 Salı Köşe yazarı O.Ü
Bir günlük yiyeceği bulunan kimsenin para istemesi, dilenmesi
haramdır.
Sual: Aç, susuz olan bir kimse, başkalarından yiyecek, içecek ve başka
temel ihtiyaçlarını isteyebilir mi?
Cevap: Bir günlük yiyeceği bulunan kimsenin ve hiç yiyeceği yok ise de,
sağlam, çalışacak, ticaret edecek hâlde olan kimsenin, yiyecek, içecek veya bunları
almak için para istemesi, dilenmesi haramdır. Bunun varlığını bilerek,
istediğini vermek de haramdır. İstemeden verilmesi ve verileni alması caizdir.
Bu kimsenin yiyecek, içecekten başka ihtiyaçlarını mesela, elbise, ev eşyası,
kira paraları istemesi caiz olur. Aç veya hasta olanın, oturacak evi olsa da,
yiyecek istemesi caizdir. Bir günlük yiyeceği olan, olmasa da, çalışabilecek
hâlde olan kimse, ilim öğrenmekle veya öğretmekle meşgul ise, yiyecek istemesi,
yine caiz olur. Parasını harama sarf edene ve israf edene sadaka verilmez.
Sual: Bir fakire, onu dinen zengin edecek miktarda zekât vermek uygun olur
mu?
Cevap: Fakirin, hiç olmazsa, bir günlük ihtiyacını karşılayacak kadar vermek
müstehaptır. Borcu olmayan ve çoluk çocuğu bulunmayan fakire, nisap miktarı
veya malını nisap miktarına tamamlayacak kadar zekât vermek mekruhtur. Çoluk
çocuğu olan fakire, bunların her birine bölünce, nisap miktarı düşmeyecek
kadar, çok zekât vermek caizdir. Zekâtı, fakir olan kardeşe ve hala, amca, dayı
ve teyze gibi yakın akrabaya vermek daha sevaptır. Yakınları muhtaç iken,
başkalarına verirse, sevabı olmaz.
Sual: Bir kimsenin, zekâtını, bulunduğu yerdeki fakirlere vermeyip de,
başka şehir veya yerdeki fakirlere göndermesinin, vermesinin dinen mahzuru olur
mu?
Cevap: Zekâtı başka şehre göndermek mekruh ise de, akrabaya vermek için veya
kendi şehrinde fakir Müslüman bulamazsa, başka şehre göndermek caizdir. Zekâtı,
borcu olana vermek, fakire vermekten daha iyi olduğu Bezzâziyye fetvasında
yazılıdır. Malını israf edene, haramda kullanana zekât vermenin layık olmadığı
Dürr-i Yektâda yazılıdır.
Sual: Zengin olup alacaklarını alamayan ve sıkıntıya düşen bir kimse, zekât
alabilir mi?
Cevap: Alacaklarını ve malını eline geçiremeyen, elindeki bononun ödeme zamanı gelmeyen zengin kimse, faizsiz ödünç veren kimse bulamazsa, ihtiyacı kadar, zekât alabilir. Malı eline geçtiği zaman, almış olduğu zekâtı da, fakirlere dağıtmaz.
